بر گستره کتاب و سنت
| بر گستره کتاب و سنت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عسکری، مرتضی (نويسنده) کرمی، محمدجواد (مترجم) |
| ناشر | دانشکده اصول الدين |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1387ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-5311-03-7 |
| موضوع | شیعه - عقاید - دفاعیهها و ردیهها - کلام شیعه - مجموعهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ع5 ب4 11 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
بر گستره کتاب و سنت، اثر علامه سید مرتضی عسکری (۱۲93 – ۱۳۸۶ش)، مورخ و سیرهنگار، در بررسی و پاسخگویی به مهمترین مسائل اعتقادی، فقهی و تاریخی مطرحشده علیه مکتب اهلبیت(ع) است که با استفاده از منابع اصیل مکتب خلفا (اهلسنت) صورت پذیرفته و بر محوریت وحدتآفرین «کتاب و سنت» تأکید دارد.
ساختار
این کتاب که پیشتر در قالب ۱۷ جزوه منتشر شده بود، در شکل فعلی خود در یک جلد و در قالب هفده فصل یا باب مستقل تنظیم و تدوین شده است.
سبک نگارش
ویژگیهای نگارشی کتاب عبارتند از:
- رویکرد تحقیقی، نقلی و استدلالی با هدف دفاع محکم از مکتب اهلبیت(ع) و اصول آن در جامعه اسلامی[۱].
- استناد جامع به روایات و متون از منابع مکتب خلفا (اهلسنت) برای ارائه بحثها و پاسخ به شبهات[۲].
گزارش محتوا
فصل اول: صلوات بر محمد و آل محمد(ص)؛ این بخش به بیان فضیلت درود و سلام بر پیامبر(ص) و آل ایشان(ع) پرداخته و چگونگی فرستادن صلوات را بر اساس روایات متعدد از منابع اهلسنت، بررسی و تبیین میکند[۳].
فصل دوم: مصحف در روایات و اخبار؛ این فصل به تعریف لغوی و اصطلاحی واژه «مصحف» میپردازد و سابقه تاریخی استفاده از این کلمه در میان صحابه و اهلبیت(ع) را تشریح میکند، همچنین جایگاه مصاحف مختلف صحابه و روند تدوین قرآن را مورد توجه قرار میدهد[۴].
فصل سوم: امامان این امت دوازده نفرند؛ این قسمت نصوص صریح پیامبر اکرم(ص) در مورد تعداد دوازده امام را از منابع مختلف حدیثی ارائه میدهد، به نقد دیدگاههای علمای مکتب خلفا در این زمینه میپردازد و اشارات تورات به دوازده امام را نقل میکند[۵].
فصل چهارم: شیعیان اهلبیت پیامبر(ص)؛ این بخش پیروان اهلبیت پیامبر(ص) را معرفی کرده و مفهوم «شیعه» را توضیح میدهد. همچنین به مسائلی چون چگونگی آمادهسازی حضرت علی(ع) برای ادای مسئولیت بزرگ پس از پیامبر(ص) و بحث غدیر خم میپردازد[۶].
فصل پنجم: عصمت انبیاء و رسولان؛ این فصل به موضوع عصمت انبیاء و رسولان اختصاص دارد و با شرح کلمات و واژههای مربوطه، به تأویل و معنای آیات میپردازد و روایات و داستانهای تاریخی را که به ظاهر با عصمت منافات دارند (مانند داستان داود و اوریا یا ازدواج زینب) را بررسی و نقد میکند[۷].
فصل ششم: توسل به پیامبران خدا و تبرک به آثار ایشان؛ در این بخش، دلایل معتقدان به جواز توسل به پیامبر(ص) و تبرک به آثار ایشان در حیات و ممات بررسی میشود و روایات مختلفی که در این زمینه نقل شدهاند، از جمله تبرک جستن به آب وضوی پیامبر(ص)، لباس و تیر و کمان ایشان، ارائه و تحلیل میگردد[۸].
فصل هفتم: بزرگداشت یاد انبیاء و بندگان صالح خدا؛ این فصل به دلایل استحبابی بزرگداشت یاد صالحان میپردازد و نمونههایی از اعمالی چون بنای مقام ابراهیم در مکه، سعی صفا و مروه، و رمی جمرات را بهعنوان بزرگداشتهای مشروع ذکر میکند. همچنین به گسترش برکت آدم و برکتهای روز جمعه و ماه رمضان و منشا و علت شومی و برکت در مکان اشاره شده است[۹].
فصل هشتم: حکم بازسازی قبور انبیاء و اولیاء و عبادت در آنها؛ این بخش دلایل معتقدان به حرمت بازسازی و عبادت در کنار قبور را بر اساس روایات بررسی میکند و به شبهات مربوط به وضعیت قبور انبیاء بنیاسرائیل و مقایسه آن با قبور ائمه اهلبیت(ع) پاسخ میدهد[۱۰].
فصل نهم: گریه بر میت؛ این فصل روایاتی را که در مورد گریستن پیامبر(ص) بر مردگان (مانند فرزندش ابراهیم و دیگر شهدا) و نهی از گریه کردن آمده، مورد بررسی قرار میدهد و به مقایسه این روایات و نتیجهگیری در مورد جایز بودن گریه بر میت در شرایط مختلف میپردازد[۱۱].
فصل دهم: آیت تطهیر در کتب دو مکتب؛ در این قسمت آیه تطهیر (إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا) در مدارک مکتب خلفا و اهلبیت(ع) مورد بررسی قرار گرفته و نحوه شمول آن بر اهلبیت(ع) و زمان نزول آیه با تفصیل شرح داده شده است[۱۲].
فصل یازدهم: تاریخ حدیث پیامبر(ص)؛ این بخش تاریخ حدیث پیامبر(ص) را تشریح میکند، از جمله تشریح وحی قرآنی و وحی بیانی، سرگذشت حدیث پیامبر(ص) و چگونگی جمعآوری آن در زمان خلفا و نقد آن[۱۳].
فصل دوازدهم: امام علی(ع) در قرآن؛ این فصل به صورت فهرستوار ۱۲ آیه از قرآن کریم را که درباره مقام و منزلت امام علی(ع) سخن گفتهاند، شامل آیاتی چون «آیه انفاق»، «آیه ولایت»، «آیه تطهیر» و «آیه مودة» را بررسی میکند[۱۴].
فصل سیزدهم: عدالت صحابه؛ در این بخش تعریف «صحابی» در هر یک از دو مکتب اسلامی و دیدگاههای مربوط به عدالت صحابه، همچنین شروط شناخته شدن صحابی و اشکالات وارد بر ضابطه عدالت صحابه، مورد بحث قرار میگیرد[۱۵].
فصل چهاردهم: بداء یا محو و اثبات الهی؛ این فصل ابتدا معانی لغوی بداء و مفهوم آن در اصطلاح علمای عقاید اسلامی را تبیین کرده و سپس به بررسی بداء در آیات قرآن کریم و روایات اهلبیت(ع) میپردازد[۱۶].
فصل پانزدهم: جبر و تفویض و اختیار و قضا و قدر؛ این قسمت به معانی لغوی و اصطلاحی جبر، تفویض، اختیار، قضا و قدر در علم کلام اسلامی پرداخته و دیدگاهها و روایات ائمه اهلبیت(ع) در این خصوص را شرح میدهد[۱۷].
فصل شانزدهم: صفات خداوند جلیل در دو مکتب؛ در این بخش، برخی صفات خداوند (مانند صفاتی چون ید، وجه، مکان عرش و کرسی) در منابع مکتب خلفا و مکتب اهلبیت(ع) مقایسه و تحلیل میشوند تا اختلافات اعتقادی در این زمینه مشخص گردد[۱۸].
فصل هفدهم: ازدواج موقت در اسلام؛ آخرین فصل به حکم ازدواج موقت در فقه امامیه، تفسیر آن در روایات مکتب خلفا، سابقه تاریخی ممنوعیت آن (در اواخر خلافت خلیفه دوم) و نقد اشکالات وارده در این خصوص میپردازد[۱۹].
پانویس
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص41- 42
- ↑ همان، ص43،56
- ↑ همان، ص27- 34
- ↑ همان، ص35- 45
- ↑ همان، ص47- 66
- ↑ همان، ص67- 82
- ↑ همان، ص83- 124
- ↑ همان، ص125- 136
- ↑ همان، ص137- 145
- ↑ همان، ص147- 165
- ↑ همان، ص167- 179
- ↑ همان، ص181- 208
- ↑ همان، ص209- 244
- ↑ همان، ص245- 279
- ↑ همان، ص281- 296
- ↑ همان، ص297- 311
- ↑ همان، ص313- 327
- ↑ همان، ص329- 359
- ↑ همان، ص361- 405
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.