تاريخ الفرقة الزيدية بين القرنين الثاني و الثالث للهجرة
| نام کتاب | تاریخ الفرقة الزیدیة بین القرنین الثانی و الثالث للهجرة |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | شامی، فضیله عبدالامیر (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 239/6 /ش2ت2 |
| موضوع | زیدیه - تاریخ |
| ناشر | مطبعة الآداب |
| مکان نشر | نجف اشرف - عراق |
| سال نشر | 1394 هـ.ق یا 1974 م |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE18351AUTOMATIONCODE |
معرفى اجمالى
«تاريخ الفرقة الزيدية بين القرنين الثاني و الثالث للهجرة» اثر نويسنده معاصر عرب فضيلة عبدالأمير الشاعي است كه در آن به بررسى چگونگى پيدايش و نمو فرقه زيديه و ريشه‌هاى تاريخى و عقايد آن در محدوده زمانى بين قرن دوم و سوم هجرى پرداخته است.
ساختار
كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در چهار فصل تنظيم شده است.
نويسنده بحث پيرامون تاريخ اين فرقه را در دو وجه سياسى و اعتقادى دنبال كرده است زيرا به اعتقادى وى، اساس وجود اين فرقه، در حقيقت سياسى- دينى مى‌باشد؛ چراكه ائمه زيديه همانگونه كه رجال علم و فقاهت بودند، رجالى سياسى و اهل جهاد نيز بوده‌اند [۱].
نويسنده در تدوين اين اثر از نسخه‌هاى خطى، منابع چاپ شده تاريخى، مقالات فرقه‌ها و شرح حال، كتب جغرافيايى، منابع جديد و برخى كتب فارسى و عربى استفاده نموده است [۲].
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن تعريف فرقه زيديه و تشريح برخى از عقايد ايشان، اشاره مختصرى به محتواى فصول كتاب شده است [۳].
فصل اول كتاب دربردارنده موضوع شيعه از لحاظ نشئت دينى و اصول و عقايد آن و همچنين، اهم فِرَق تشيع و ريشه‌هاى تاريخى آن و نيز تضادهاى سياسى و مخالف‌هاى شيعه با حكومت‌هاى معاصر مى‌باشد. نويسنده، اين بحث را به اين دليل كه زيديه، از جمله فرقه‌هاى شيعه بوده و پى بردن به عقايد و تفكرات آن‌ها منوط به شناخت شيعه مى‌باشد، ضرورى دانسته است [۴].
اصل و معناى مذهب تشيع و چگونگى نشئت آن، عقايد شيعه، فرقه‌هاى شيعه، امامان دوازده‌گانه، كيسانيه، ريشه‌هاى تاريخى دعوت علويه، بيعت سقيفه و نتايج آن، شخصيت امام على (ع)، فاجعه كربلا و به شهادت رسيدن امام حسين(ع) و تطور تاريخى بعد از اين جريان از جمله مباحث مطرح شده در اين فصل است.
نويسنده فصل دوم را به بحث و بررسى پيرامون ريشه‌ها و منشأ حركات مربوط به فرقه زيديه در قرن دوم هجرى، به واسطه ظهور زيد بن على و تأثيرات سياسى آن و اعلان دعوت زيديه اختصاص داده است. وى در اين فصل، ضمن اشاره به منازعات و اختلافات ميان زيد بن على و بنى اميه و نحوه به شهادت رسيدن وى، به بررسى حركت نفس زكيه و برادرش، ابراهيم بن عبدالله و قيام زيديه در بلاد ديلم پرداخته است [۵].
در فصل سوم، به بررسى تكامل و توسعه حركات زيديه در دوران محمد بن ابراهيم طباطبا و رفتن مبلغان و طرفداران اين فرقه، به سمت حجاز، مصر، يمن و بصره پرداخته شده است. در اين فصل، همچنين اوضاع سياسى كوفه در سال 250ق و سيطره فرقه زيديه بر طبرستان، قومس، جرجان و وفادارى اهالى آن به عبدالحسن بن زيد بررسى گرديده است [۶].
آخرين فصل كتاب دربردارنده اصول فرقه زيده و عقايد و طوايف مختلف آن، از جمله جريريه، جاروديه و بتريه مى‌باشد. در پايان اين فصل، مطالعاتى تحليلى در ميان مهمترين مصادر كتاب صورت گرفته است [۷].
خلاصه‌اى از مطالب كتاب، به زبان انگليسى در انتهاى كتاب آمده است [۸].
وضعيت كتاب
فهارس كتاب، شامل فهرست مطالب، اعلام، مدن و شهرها و جدول صحيح و غلط الفاظ مذكور در متن، در انتهاى كتاب آمده است.
پاورقى‌ها به ذكر منابع و معرفى برخى اعلام اختصاص يافته است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
پیوندها
مطالعه کتاب تاریخ الفرقة الزیدیة بین القرنین الثانی و الثالث للهجرة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور