گذری بر اندیشههای دینی و هنری فردوسی
گذری بر اندیشههای دینی و هنری فردوسی تألیف موسی صباغیان (متولد ۱۳۴۵ش)، پژوهشگر و نویسنده؛ این کتاب تحلیلی تاریخی از اوضاع فرهنگی و اجتماعی زمان حیات ابوالقاسم فردوسی و ابعاد ادبی، دینی و هنری اشعار اوست. در این اثر، نویسنده به بررسی عمیق شاهنامه به عنوان حافظ راستین سنتهای ملی و شناسنامۀ قوم ایرانی پرداخته و دعوت شاعر به اسلام، آزادی و رویآوردن به خاندان عترت را در ادبیاتش تحلیل کرده است.
| گذری بر اندیشههای دینی و هنری فردوسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صباغیان، موسی (نویسنده) |
| ناشر | شکوفه یاس |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-88-60-48-8 |
| موضوع | فردوسی، ابوالقاسم، ۳۲۹-۴۱۶ق -- نقد و تفسیر، شعر فارسی -- قرن ۴ ق. -- تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR ۴۴۹۵/ص۲گ۴۵ |
ساختار
این کتاب در ۲۱۸ صفحه و در پنج بخش اصلی تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «گذری بر اندیشههای دینی و هنری فردوسی» تألیف موسی صباغیان، در سال ۱۳۹۲ توسط انتشارات شکوفه یاس در قم منتشر شده است. این اثر تحلیلی تاریخی از اوضاع فرهنگی و اجتماعی زمان حیات ابوالقاسم فردوسی و ابعاد ادبی، دینی و هنری اشعار او ارائه میدهد.
نویسنده در این کتاب ابتدا از منظری تاریخی به توصیف اوضاع فکری و هنری ایران باستان پرداخته و پیشینه تاریخی ترجمه و ادبیات شفاهی، ادبیات داستانی و اساطیری را بیان نموده است. سپس به توصیف شاهنامه فردوسی پرداخته و ویژگیهای ملی، دینی، هنری و ادبی این اثر سترگ را با توجه به وضعیت فکری و هنری زمان نگارش آن بررسی کرده است.
از جمله مسائل مهمی که در این کتاب مورد توجه قرار گرفته، پاکدامنی و تهذیب اخلاق در اندیشه فردوسی است که حدود هفتصد بیت در شاهنامه به این موضوع اختصاص دارد:
| بیا تا جهان را به بد نسپریم | به کوشش همه دست نیکی بریم | |
| نباشد همان نیک و بد پایدار | همان به که نیکی بود یادگار |
خداشناسی فردوسی نیز در سراسر ابیاتش آشکار است؛ خدایی که خرد را نخست خلقت و اولین پدیده قرار داده است:
| سخن چون برابر شود با خرد | روان نیوشنده زو برخورد | |
| سخن هیچ بهتر ز توحید نیست | به ناگفتن و گفتن ایزد یکی است |
یکی از بخشهای برجستۀ کتاب، تحلیل ایمان و اعتقاد فردوسی به مبانی اسلام و کردگار جهان است که هر خوانندهای را مسحور میکند. نویسنده نشان میدهد که چگونه فردوسی انسان را به سوی خدای جهانآفرین که آرمان انسانی ـ اسلامی است دعوت میکند و پیوستن به انسانهای برگزیدۀ حق را ضروری میداند:
| حکیم این جهان را چو دریا نهاد | برانگیخته موج از او تندباد | |
| محمد(ص) بدو اندرون با علی | همان اهلبیت نبی و وصی | |
| هر آنکس که در جانش بغض علی است | از او زارتر در جهان زار کیست؟ |
کتاب در پنج بخش اصلی تنظیم شده است: بخش نخست به ویژگیهای نامۀ باستان، بخش دوم به اندیشههای دینی و قرآنی، بخش سوم به خردگرایی و نکوهش نادانی، بخش چهارم به شاخههای دانش و بخش پنجم به ستایش هنر و هنروری در شاهنامه میپردازد. نویسنده در این اثر به وصف آرایههای ادبی موجود در شاهنامه مانند لف و نشر، طباق یا تضاد، جناس، اشتفاق و تصویرآفرینی پرداخته و ابعادی از اندیشههای دینی و قرآنی فردوسی و نوع نگرش وی نسبت به جهان، علم، اخلاق، فلسفه و هنر را تشریح نموده است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات