معلم دامغانی، علی

محمدعلی معلّم دامغانی
نام کامل	محمدعلی معلّم دامغانی
نام‌های دیگر	علی معلم
نام پدر	علی اصغر
ولادت	۱۳۳۰ ه‍.ش
محل تولد	دامغان، ایران
خویشاوندان	میرزا علی‌اکبر معلم دامغانی (عمو)، علی معلم (پسرعمو)
دین	اسلام
پیشه	شاعر، ترانه‌سرا، پژوهشگر ادبی، استاد دانشگاه
منصب	رئیس سابق فرهنگستان هنر
اطلاعات علمی
دانشگاه	دانشگاه تهران
علایق پژوهشی	شعر فارسی، عرفان، ادبیات انقلاب اسلامی، بیدل‌شناسی، خاقانی‌شناسی
برخی آثار	رجعت سرخ ستاره گزیده ادبیات معاصر: مجموعه شعر

محمدعلی معلّم دامغانی (زادهٔ ۱۳۳۰ ه‍.ش در دامغان)، شاعر، ترانه‌سرا، پژوهشگر ادبی و رئیس سابق فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران است. وی از برجسته‌ترین چهره‌های شعر انقلاب اسلامی و از مقتدرترین مثنوی‌سرایان معاصر به شمار می‌رود که در سال ۱۳۸۰ به عنوان چهرهٔ ماندگار عرصهٔ شعر و ادب فارسی برگزیده شد.

ولادت

محمدعلی معلّم دامغانی در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی در شهر دامغان به دنیا آمد. پدرش علی اصغر نام داشت. او برادرزادهٔ میرزا علی‌اکبر معلم دامغانی است.

تحصیلات

تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در دامغان، سمنان و شاهرود گذراند. وی سپس در دانشکده‌های حقوق و ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت و همزمان به مطالعهٔ آزاد و پژوهش در زمینه‌های شعر، ادبیات و به ویژه شناخت شعر بیدل شیرازی روی آورد.

فعالیت‌ها

• از شاعران نسل اول و تأثیرگذار انقلاب اسلامی ایران
• معاون فرهنگی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی
• عضو شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
• رئیس مرکز موسیقی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
• مدیریت گروه ادبی رادیو
• مشاور هنری ریاست صدا و سیما
• رئیس فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۷
• برگزیده به عنوان چهرهٔ ماندگار در عرصهٔ شعر و ادب فارسی در نخستین همایش چهره‌های ماندگار (۱۳۸۰)
• برگزیدهٔ نخستین دورهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی شعر فجر در بخش تصنیف و ترانه
• تدریس شعر، ادبیات و موسیقی
• برگزاری کارگاه‌ها و نشست‌های آموزشی شرح آثار ادبی کهن در حوزه هنری
• سرودن ترانه‌های ماندگار برای خوانندگانی چون محمدرضا شجریان، محمد اصفهانی و مجید اخشابی (مانند ترانهٔ «باران»)

سبک شعری

وی با سرودن مثنوی در اوزان بلند و با زبانی فاخر، کهن‌گرا و غریب، و با بهره‌گیری از اندیشه‌ها و اشارات دینی، عرفانی، اساطیری و تاریخی، سبک و ساختاری نو در مثنوی‌سرایی معاصر ابداع کرد. از ویژگی‌های شعر او می‌توان به ساختار حماسی، اسطوره‌پردازی، استفاده از ردیف‌های بلند، دشوارنویسی عمدی، به کارگیری واژگان مهجور و محلی، و تأکید بر موسیقی درونی کلمات اشاره کرد. وی در ترانه‌سرایی نیز با درنظرگرفتن مخاطب عام، آثار مطرحی خلق کرده است.

آثار

• رجعت سرخ ستاره (مجموعه شعر، ۱۳۶۰)
• گزیده اشعار علی معلم دامغانی (نشر سپیده باوران، ۱۳۹۳)
• سرایش مثنوی‌های مشهوری چون: «باور کنیم سکه به نام محمد است»، «هجرت»، «کلیله»، «عزای مرتضی»، «زمان آبستن جنگی است، جنگی مثل عاشورا»
• مشارکت در سری کتاب‌های «گزیده ادبیات معاصر» (نشر نیستان)
• شرحه شرحه است صدا در باد
• مجلس حر بن یزید ریاحی
• قرآن هنری و هنر قرآنی

نمونه‌ای از اشعار:

اين فصل را با من بخوان، باقى فسانه است		اين فصل را بسيار خواندم، عاشقانه است
هفتاد باب از هفت مصحف برنبشتم		اين فصل را خواندم، ورق را درنبشتم
از شش منادى، رازِ هفت اختر شنيدم		اين رمز را از پنج دفتر برگزيدم
اين بانگ را از پنج نوبت‌‏زن گرفتم		اين عطر را از باد در برزن گرفتم
اين جاده را با ريگ صحرا پويه كردم		اين ناله را با موج دريا مويه كردم
اين نغمه را با جاشوان سند خواندم		اين ورد را با جوكيان هند خواندم

منابع مقاله

• خبرگزاری جمهوری اسلامی(ایرنا)
• همشهری آنلاین
• پایگاه ایران صدا
• دانشنامه اسلامی
• پایگاه راسخون
• پایگاه خبری شاعر
• پایگاه امام خمینی