کیوان قزوینی، عباسعلی

عباسعلی کیوان قزوینی
نام کامل	عباس بن اسماعیل بن علی بن معصوم شاهزاده منصورالملک صفوی
لقب	منصورعلی شاه، کیوان
نسب	نواده شاه عباس صفوی
نام پدر	ملا اسماعیل
ولادت	۱۲۷۷ق
محل تولد	قزوین، محله شیخ آباد، ایران
محل زندگی	قزوین، تهران، نجف، سامرا، کربلا، بیدخت، رشت
رحلت	۱۳۵۷ق
مدفن	سلیمان داراب رشت
طول عمر	۸۰ سال
همسر	دارای ۴ همسر رسمی
فرزندان	منصورزاده و دیگران
خویشاوندان	مرتضی کیوان (نوه)، میرزا یحیی واعظ کیوانی (عموزاده)
دین	اسلام
مذهب	شیعه دوازده امامی
پیشه	عالم دینی، واعظ، مفسر، نویسنده
اطلاعات علمی
اجازه اجتهاد از	میرزای شیرازی میرزا حبیب‌الله رشتی شیخ زین العابدین مازندرانی
درجه علمی	مجتهد
علایق پژوهشی	تفسیر قرآن، عرفان، نقد تصوف
اساتید	میرزای شیرازی میرزا حبیب‌الله رشتی شیخ زین العابدین مازندرانی
شاگردان	رشید یاسمی سعید نفیسی علی دشتی عباس اقبال آشتیانی
برخی آثار	تفسير کيوان کیوان نامه رازگشا عرفان نامه شرح رباعیات خیام

عباسعلی کیوان قزوینی (۱۲۷۷-۱۳۵۷ق)، عالم روحانی شیعه، مفسر، واعظ، صوفی سابق سلسلۀ گنابادیه و منتقد تصوف بود. وی پس از دریافت اجازه اجتهاد از علمای اصولی و اخباری، به سلسله‌های صوفیان شیعی روی آورد اما دیری نپایید که از این طریقت روی گرداند و پس از ۸۰ روز مباحثه دربارۀ برتری اسلام و مذهب شیعه دوازده امامی با معتقدان دیگر ادیان و مذاهب، عزلت گزید. کیوان دارای تألیفات بسیاری است که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به تفسیر کیوان، کیوان نامه و رازگشا اشاره کرد.

ولادت

عباسعلی کیوان قزوینی، با نام کامل عباس بن اسماعیل بن علی بن معصوم شاهزاده منصورالملک صفوی، در عصر روز چهارشنبه ۲۴ ذی‌الحجه سال ۱۲۷۷ هجری قمری (مطابق با دوازدهم تیرماه ۱۲۳۹ هجری شمسی) در محله شیخ آباد قزوین متولد شد. پدرش ملا اسماعیل از علمای قزوین و امام جماعت بود و کتابی به نام "ابناء الانبیاء" در نبوت خاصه تألیف کرده بود. کیوان از نوادگان شاه عباس صفوی به شمار می‌رفت.

تحصیلات

کیوان قزوینی از پنج سالگی به مکتب رفت و در نه سالگی به فراگیری علوم اسلامی روی آورد. در مدرسه التفاتیه قزوین حجره‌ای داشت و تا ۲۲ سالگی مقدمات، سطح و چهار ماه درس خارج فرا گرفت. در سال ۱۳۰۰ قمری به تهران آمد و علم اخلاق، ریاضیات، هیئت، نجوم، عرفان و فلسفه را آموخت. در سال ۱۳۰۶ قمری برای تکمیل تحصیلات به عراق رفت و در سامرا نزد میرزای شیرازی و در نجف نزد میرزا حبیب‌الله رشتی و شیخ زین‌العابدین مازندرانی درس خواند و از طریق اخباری و اصولی اجازه اجتهاد گرفت. در ۲۹ سالگی رساله عملی به فارسی و عربی نگاشت و منتشر کرد.

فعالیت‌ها

کیوان در ابتدا به منبر و وعظ روی آورد و به "واعظ قزوینی" شهرت یافت. وی دست ارادت به صوفیان داد و ابتدا مرید صفی علیشاه و سپس سلطان علیشاه گنابادی شد و از جانب او به "منصورعلی شاه" ملقب گردید و به مقام ارشاد و شیخ سیاری رسید. کیوان در گسترش سلسله گنابادیه نقش مهمی داشت. اما پس از ۳۰ سال خدمت، به دلیل اعتراض به جانشینی موروثی و بی‌عدالتی‌های درون طریقت، از گنابادی‌ها روی گرداند و به نقد "تصوف مرسوم" پرداخت. پس از ترک ارشاد، ۸۰ روز به مباحثه با معتقدان ادیان دیگر پرداخت و سپس عزلت گزید و به تدریس علوم اسلامی برای جمعی از فضلای زمان خود مشغول شد. وی با زراعت و تجارت امرار معاش می‌کرد و با فروش خانه و زمین، آثار خود را به چاپ می‌رساند.

وفات

عباسعلی کیوان قزوینی در روز جمعه ۱۹ شعبان ۱۳۵۷ قمری (مطابق با ۲۲ مهرماه ۱۳۱۷ هجری شمسی) در ساعت ده صبح در بیمارستان آمریکایی رشت درگذشت و در سلیمان داراب رشت در موقوفات خودش به خاک سپرده شد.

آثار

• تفسیر کیوان (به فارسی و عربی)
• کیوان نامه (در سه جلد)
• رازگشا
• بهین سخن
• استوار
• عرفان نامه
• شرح رباعیات خیام
• فریاد بشر
• میوه زندگانی
• اختلافیه
• ثمرةالحیات
• کنوز الفرائد
• ترجمه قرآن به فارسی
• معراجیه
• هزار و یک کلمه

منابع مقاله

• سمیعی، کیوان، حاج ملا عباس علی کیوان قزوینی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله وحید شهریور 1349 - شماره 81 (‎6 صفحه - از 1120 تا 1125)
• نصرتی، سپیده، کیوان قزوینی، عباسعلی، دانشنامه جهان اسلام
• پایگاه جامع فرق، ادیان، مذاهب
• پایگاه رازدار، مقاله شماره 127
• پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه

وابسته‌ها

تفسير کيوان

رساله جوابیه

استوار راز دار در بيان عقايد و اعمال صوفيان

بهين سخن (بهترين اثر صوفيانه)

راز گشا

عرفان نامه

اختلافیه

شرح حال ابو سعید ابوالخیر (عارف ایرانی قرن چهارم و پنجم هجری)

قصه یوسف (برگرفته از جلد ششم تفسیر کیوان «نسخه خطی»)

تاریخ تدوین فقه جعفری (کنز رابع از کنوز الفرائد)

شرح حال ابوسعید ابوالخیر و وضعیت صحن شاه نعمت‌الله ولی از منضمات کتاب صالحیه