بهداشت روانی خانواده
بهداشت روانی خانواده، اثر یدالله کوثری (معاصر)، نویسنده و پژوهشگر است. این کتاب بهمنظور آشنایی با مفاهیم بهداشت روانی و تبیین نقش خانواده بهعنوان نخستین نهاد شکلگیری زندگی اجتماعی انسانها در حفظ و ارتقای سلامت روانی اعضای خود تدوین شده است.
| بهداشت روانی خانواده | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کوثری، یدالله (نويسنده) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. نمایندگی ولی فقیه. پژوهشکده تحقیقات اسلامی (تهيه کننده) |
| ناشر | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. نمایندگی ولی فقیه. اداره آموزشهای عقيدتی سياسی |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1386ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | بهداشت روانی - خانواده |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ک9خ2 455/4 RC |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب، در دو بخش اصلی تنظیم شده است؛ بخش اول با عنوان «آشنایی با بهداشت روانی»، شامل چهار درس و بخش دوم با عنوان «خانواده و بهداشت روانی»، شامل دوازده درس است.
سبک نگارش
شیوه نگارش کتاب آموزشی است و بهصورت درسهایی پیدرپی ارائه شده که غالباً با پرسشهایی در پایان هر درس همراه است. ویژگی اصلی این سبک، تلفیق مباحث علمی و روانشناختی با آموزههای دینی و اسلامی است؛ بهطوریکه در تبیین ابعاد سلامت روان و روشهای مقابله با تنیدگی از آیات و روایات استفاده شده است[۱].
گزارش محتوا
- بخش اول (آشنایی با بهداشت روانی): این بخش، درس اول تا چهارم را در خود جای داده است:
درس اول (تعریف بهداشت روانی): این درس با پیشینهیابی موضوع آغاز میشود و به معرفی مفاهیمی چون سلامت، تندرستی و بهداشت میپردازد. سپس، تعریف بهداشت روانی بهعنوان تأمین و ارتقای سلامت روانی فردی و اجتماعی و پیشگیری از بیماری روانی مورد بررسی قرار میگیرد. در ادامه، خدمات بهداشت روانی، شامل پیشگیری (اولیه، ثانویه، ثالثیه) و ارتقاء (بالا بردن سطح بهداشت روانی) شرح داده میشود[۲].
درس دوم (ابعاد مختلف بهداشت روانی): این درس به بررسی رویکردها و مدلهای مختلف در تبیین ابعاد بهداشت روانی میپردازد[۳].
درس سوم (ضرورتهای بهداشت روانی): این درس با ارائه آماری در خصوص دامنه گسترده اختلالات روانی آغاز میشود تا ضرورت بهداشت روانی را نشان دهد[۴].
درس چهارم (اصول بهداشت روانی): محتوای این درس شامل ده اصل کلی برای حفظ و ارتقای سلامت روانی است[۵].
- بخش دوم (خانواده و بهداشت روانی): این بخش، شامل درس پنجم تا شانزدهم میباشد:
درس پنجم (آسیبشناسی خانواده): این درس به آسیبشناسی خانواده و تقسیم خانوادههای آسیبزا به دو تیپ متلاشی (با گسستگی کامل نقشهای اجتماعی) و متزلزل (با عدم رعایت حقوق و ضعف روحی) میپردازد[۶].
درس ششم (تفاهم و درک متقابل زن و شوهر): این درس تفاهم را بهعنوان یکی از عوامل مؤثر در خوشبختی و پایداری زندگی مشترک معرفی میکند[۷].
درس هفتم (تفاهم و درک متقابل والدین و فرزندان): این درس بر اهمیت نقش والدین در رشد و تربیت فرزندان تأکید دارد. ابتدا، وظیفه والدین در تربیت فرزند (مانند تأمین محبت و احترام) و ضرورت تفاهم والدین در امر تربیت فرزند شرح داده میشود. سپس، انواع خانوادهها نسبت به فرزندان به سه دسته سهلگیر و بیتوجه، سختگیر و مستبد و منطقی و مقتدر تقسیم شده و ویژگیهای هرکدام بیان میگردد[۸].
درس هشتم (تعادل در محورهای اساسی اداره خانواده): این درس ابتدا مفهوم تعادل (اعتدال و میانهروی در امور زندگی) را تعریف میکند. سپس اعتدال در نگرش دینی (رعایت حقوق جسم و روح)، اعتدال فراگیر و ویژگیهای انسان متعادل را شرح میدهد[۹].
درس نهم (جلوگیری از تسری مشکلات به درون خانواده): این درس به مسئله حفظ آرامش و استحکام خانواده از طریق جلوگیری از نفوذ مشکلات خارجی میپردازد[۱۰].
درس دهم (جلوگیری از تأثیر نامطلوب برخوردهای خویشاوندان بر روابط خانواده): در این درس، روابط خویشاوندی پس از ازدواج بهعنوان شبکهای فراتر از زوجین تعریف میشود و از تنظیم رابطه صحیح بین خانوادهها سخن به میان میآید[۱۱].
درس یازدهم (تأمین نیازهای انسانی افراد خانواده): این درس بر اهمیت تأمین نیازهای انسانی بهعنوان انگیزههای فرد در زندگی تأکید میکند[۱۲].
درس دوازدهم (فرزندان و اوقات فراغت): این درس به تعریف اوقات فراغت (فراغت به معنای آرامش و استراحت) و ضرورت وجود آن برای رشد شخصیت میپردازد[۱۳].
درس سیزدهم (تفریحات سالم و سلامت روان): این درس، تفریح سالم را عملی برای جبران کسالتهای روحی و جسمی و پرورش قوای لازم برای فعالیتهای اقتصادی و اجتماعی میداند[۱۴].
درس چهاردهم (ویژگیهای فرزندان سازگار و ناسازگار): این درس ابتدا سازگاری و ناسازگاری را تعریف میکند. سپس به طبقهبندی دشواریهای رفتاری فرزندان پرداخته و عوامل مؤثر بر ناسازگاری (مانند عوامل ژنتیکی، مشکلات دوران بارداری، روابط آشفته والد و فرزند و کشمکشهای خانوادگی) را تشریح میکند[۱۵].
درس پانزدهم (ویژگیهای خانواده سالم و سازگار): این درس خانواده سالم را واحدی معرفی میکند که در آن ازدواج بر مبنای معیارهای مکتبی و انتخاب همسر آگاهانه است. ویژگیهای افراد سالم در این خانوادهها (مانند نجابت و دیانت، سلامت جسم و روان و توانایی درک واقعبینانه) مورد تأکید قرار میگیرد. سپس، انواع خانوادههای سالم شامل خانواده کارآمد (که قادر به حل مشکل است) و خانواده بالنده و متعالی (که به شکوفایی و تعالی میرسد) معرفی میشوند[۱۶].
درس شانزدهم (مقابله با خصلتهای زیانبار در روابط خانوادگی): این درس به بررسی صفات منفی در روابط خانوادگی که موجب تزلزل بنیان خانواده میشود، میپردازد[۱۷].
پانویس
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص29-39
- ↑ ر.ک: همان، ص16-21
- ↑ ر.ک: همان، ص22-28
- ↑ ر.ک: همان، ص29-39
- ↑ ر.ک: همان، ص40-46
- ↑ ر.ک: همان، ص47-58
- ↑ ر.ک: همان، ص59-66
- ↑ ر.ک: همان، ص67-73
- ↑ ر.ک: همان، ص74-80
- ↑ ر.ک: همان، ص81-86
- ↑ ر.ک: همان، ص87-91
- ↑ ر.ک: همان، ص92-98
- ↑ ر.ک: همان، ص99-104
- ↑ ر.ک: همان، ص105-110
- ↑ ر.ک: همان، ص111-116
- ↑ ر.ک: همان، ص117-123
- ↑ ر.ک: همان، ص124-129
منابع مقاله
متن کتاب.