نفحة الروح و تحفة الفتوح (تصحیح راشدی‌نیا)

نفحة الروح و تحفة الفتوح(جندی، مویدالدین محمود)
پدیدآوران	جندی، مویدالدین محمود (نويسنده) راشدی نیا، اکبر (مصحح)
ناشر	مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1404ش
چاپ	1
شابک	‎978-600-236-586-6
موضوع	تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 - نثر فارسی - قرن 7ق. - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1404 7ن9ج 283 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

نفحة الروح و تحفة الفتوح، تألیف ابوعبدالله مؤید بن محمود بن صاعد حاتمی جندی (متوفی 711ق)، یکی از برجسته‌ترین عارفان عربی سده هفتم هجری، از شاگردان صدرالدین قونوی و از نخستین و مهم‌ترین شارحان افکار ابن عربی، است.

موضوع کتاب

موضوع اصلی کتاب، گزارش آداب طریقت و سیر و سلوک معنوی و شرح اعمال و احوال ارباب طریق و اصحاب تحقیق و بیان علوم نافع دینی و معارف یقینی است.

جندی، این رساله را در شهر سینوپ نوشته و به یکی از بانوان عالمه و شاهزاده آن دیار تقدیم کرده است.

ویژگی‌های کتاب

1. این کتاب، از معدود آثار به‌جای‌مانده از شاگردان صدرالدین قونوی است که در آن بر سیر و سلوک عملی با ریاضت‌های سنگین توصیه شده است.

1. این کتاب، گرچه به زبان فارسی نوشته شده است، اما در جای‌جای آن از عبارات عربی استفاده شده است و شاید برای کسی که با عبارات عربی بیگانه است، فهم بخشی از متن سخت باشد.

اهمیت کتاب

نگارش این کتاب که به زبان فارسی نوشته شده و موضوع آن که در بیان آداب طریقت و سیر و سلوک معنوی است، بر اهمیت آن افزوده است؛ به‌خصوص که ما می‌دانیم مؤید جندی مراحل سیر و سلوک و چله‌نشینی را در خدمت قونوی سپری کرده است و ممکن است آنچه در این کتاب از مباحث سلوکی آمده، برگرفته از شیوه سلوک عملی صدرالدین قونوی باشد.

ساختار

کتاب، با مقدمه مصحح، آغاز شده و سپس دیباچه و مقدمه مؤلف ذکر گردیده و مطالب اصلی در دو بخش کلی (قسم) و خاتمة الكتاب، عرضه شده است. مطالب کتاب در ذیل عناوینی همچون: اصل، فصل، وصل، تتمه، خاتمه و تکمله، خاتمة الخاتمه و... عرضه شده است.

گزارش محتوا

این کتاب از یک مقدمه و دو بخش کلی – که از آنها به «القسم الأول» و «القسم الثاني» یاد می‌شود – و از یک خاتمه تشکیل شده است.

جندی در مقدمه به تعریف علم حقیقی پرداخته و علت نگارش این کتاب را بیان می‌کند.

قسم اول کتاب، در بیان علوم نافعه و معارف یقینیه است که از دو اصل تشکیل شده است.

اصل اول، در معرفت حق تعالی که جندی در آن، ذیل سه «وصل»، ذات، صفات و اسمای الهی را تبیین می‌کند و اصل دوم از بخش اول کتاب، به معرفت انسان کامل که حضرت ختمی‌مرتبت است، ‌پرداخته است. این اصل نیز از یک فصل و سه وصل تشکیل یافته است.

اما قسم دوم، در بیان اعمال و احوال اهل سیر و سلوک است که این بخش نیز از دو اصل تشکیل یافته است. در اصل اول ذیل 12 وصل و یک فصل، به بیان حالات اهل طریقت و اسرار اعضا و جوارح اشاره شده است و اصل دوم در بیان اسرار طریق وصول به حق تعالی است که در سه وصل و یک فصل بیان شده است.

خاتمه کتاب، به تبیین ده اصل اساسی در سلوک اشاره دارد که عبارتند از: دوام طهارت، دوام ذکر، نفی خواطر، دوام مراقبت، محاسبت، تعلیق همت درون شیخ، جوع، سهر، صمت و تضرع.

جندی در این کتاب از شیوه چله‌نشینی سخن گفته که بسیار طاقت فرسا و حتی تصور آن نیز برای ما مشکل است. در آخرین مرحله این چله‌نشینی، سالک چهل شبانه‌روز نباید چیزی بخورد.

منابع مقاله

مقدمه مصحح.