انديشه‌های جاويد

اندیشه‌های جاوید، آیت‌الله جعفر سبحانی (متولد 1308ش) فقیه، متکلم، مفسر و از مراجع تقلید شیعه، مطالبی از تفسیر موضوعی آیات قرآن کریم در حوزه‌های گسترده‌ای از جمله مسائل عقیدتی، اجتماعی، اخلاقی و تاریخی است که با هدف پاسخگویی به پرسش‌ها و روشن ساختن موضوعات اصلی اعتقادی (مانند توحید، نبوت، و معاد) تدوین شده است.

انديشه‌های جاويد
پدیدآوران	سبحانی تبریزی، جعفر (نويسنده) اسدعلی‌زاده، اکبر (گردآورنده) دینی، سعید ( گردآورنده)
عنوان‌های دیگر	برگرفته از تفسير موضوعی منشور جاويد تاليف آيه الله جعفر سبحانی ** پاسخ به پرسش‌های عقیدتی ** منشور جاوید. برگزیده
ناشر	مؤسسه امام صادق علیه السلام
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1382ش
چاپ	1
شابک	‎964-357-090-8
موضوع	شیعه - عقاید - پرسشها و پاسخها - شیعه - عقاید - جنبه‏های قرآنی - قرآن - کلام
زبان	فارسی
تعداد جلد	2
کد کنگره	/س2 م8012 98 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

در مرحله نخست، تفسیر موضوعی قرآن کریم به نام «مفاهیم القرآن» که موضوعات عقیدتی قرآن را مطرح می‌کند، در 10 جلد منتشر گردیده است. سپس برای کسانی که به زبان عربی آشنا نیستند، تفسیر «منشور جاوید» در 14 جلد به زبان فارسی منتشر شده است و پس از آن، اکبر اسد علیزاده با همکاری سعید دینی، به استخراج پرسش‌های و پاسخ‌های بخش‌های عقیدتی، اجتماعی، اخلاقی و تاریخی مطرح شده در این تفسیر موضوعی فارسی پرداخته و آن را در 2 جلد در قالب مجموعه حاضر، عرضه کرده‌اند. جلد اول در سه فصل توحید، نبوت و امامت و جلد دوم در شش فصل قرآن‌شناسی، انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی، اخلاق و عرفان، معاد و گوناگون تنظیم شده است.

سبک نگارش

این کتاب با محوریت تفسیر موضوعی نگاشته شده، به این صورت که آیات مربوط به یک موضوع خاص (مانند مراحل خلقت انسان یا مراتب توحید) از سوره‌های مختلف گردآوری شده و در پرتو آن‌ها، اندیشه‌های قرآنی تبیین می‌گردد. مطالب کتاب غالباً با طرح یک پرسش آغاز می‌شود و سپس پاسخ‌های تفصیلی با استناد به آیات و روایات ارائه می‌گردد.

گزارش محتوا

جلد نخست، دارای سه فصل است که در هر فصل، به‌عنوان نمونه، به چند پرسش و موضوع آنها، اشاره می‌شود: فصل اول: توحید و صفات خداوند: این فصل به مباحث بنیادین توحید و صفات الهی می‌پردازد. از جمله سؤالات این فصل عبارت‌اند از:

1. مراتب توحید چیست؟ (این پرسش به اقسام توحید، از جمله توحید ذاتی، صفاتی، افعالی و عبادی می‌پردازد.).
2. منظور از صفات ذاتی و فعلی خداوند کدام است؟ (این سؤال به تمایز میان صفاتی چون علم و قدرت (ذاتی) و صفاتی چون خالق و رازق (فعلی) می‌پردازد.) .
3. چرا خداوند دارای وجودی بی‌نهایت است؟ (این بحث به نامحدودبودن خداوند از نظر زمانی و مکانی و سلب هرگونه آمیختگی با عدم می‌پردازد.) .
4. آیا درخواست شفاعت از غیر خداوند حرام است؟ (این سؤال یکی از موضوعات مهم کلامی است که در آن معیار شرک در شفاعت بررسی می‌شود.) .
5. مسئله سجده ملائکه بر حضرت آدم(ع) چگونه با توحید سازگار است؟ (پاسخ این سؤال تبیین می‌کند که سجده ملائکه تنها در جهت تعظیم و تکریم آدم بوده، نه پرستش او.).

سؤالاتی از فصل دوم (نبوت و ویژگی‌های پیامبران):

1. دلایل عقلی و نقلی لزوم بعثت پیامبران چیست؟ (این پرسش به‌ضرورت بعثت بر اساس قاعده لطف و اهداف آن مانند تعلیم، حکمت، و تحقق قسط می‌پردازد.) .

سؤالاتی از فصل سوم (عدل الهی، انسان‌شناسی و معاد):

1. حقیقت تثلیث چیست؟ و چرا این نظریه باطل است؟ (این بحث به نفی اعتقاد مسیحیان به الوهیت مسیح و رد دلایل تثلیث می‌پردازد.) .
2. فلسفه آزمایش انسان چیست؟ (این سؤال در مورد دلیل ابتلائات و امتحانات الهی است و هدف آن را رشد، کمال و شکوفایی استعدادهای درونی انسان معرفی می‌کند.) .

جلد دوم، مشتمل بر شش فصل به ترتیب زیر است:

فصل اول: قرآن‌شناسی: این فصل شامل سؤالاتی است که به ماهیت وحی، علم الهی و فهم متون دینی می‌پردازد:

1. منظور از روح در آیه «قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّي» چیست؟ (این پرسش به تفسیر ماهیت روح و جایگاه آن در دستگاه آفرینش اشاره دارد.) .
2. مقصود از «الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ» چیست و چه کسانی را در بر می‌گیرد؟ (این سؤال به جایگاه و مقامات دانشمندانی اشاره دارد که به تأویل آیات قرآن آگاه هستند.) .

فصل دوم: انسان‌شناسی:

1. شناخت انسان: چه هدفی در شناخت انسان نهفته است؟ .
2. مراحل آفرینش انسان: مراحل آفرینش انسان چگونه است.

جامعه‌شناسی، اخلاق و عرفان و معاد نیز از دیگر موضوعاتی است که در سایر فصل‌های کتاب، پرسش‌هایی پیرامون آنها، مطرح گردیده است که از آن جمله‌اند:

1. اگر جامعه بر قانون و سنت حکومت می‌کند پس تصادف در تاریخ چه مفهومی دارد؟ آیا اعتقاد به ‌تصادف ناقض قانون علیت و معلولیت نیست؟ (این سؤال به نفی مفهوم تصادف در حوادث تاریخی و تأکید بر قانون علیت می‌پردازد.).

1. دلایل اثبات معاد چیست؟ (این پرسش به براهین متعددی چون لزوم معاد برای تحقق هدف آفرینش و مقتضای عدل الهی اشاره می‌کند.) .

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.