از چنین حکایتها: گزیده تاریخ بیهقی از ابوالفضل بیهقی
از چنین حکایتها: گزیدۀ تاریخ بیهقی از ابوالفضل بیهقی به کوشش محمدجعفر یاحقی؛ پژوهشگر و استاد ادبیات فارسی؛ این کتاب گزیدهای است از تاریخ بیهقی که شامل بیست و چهار حکایت برگزیده از این اثر ارزشمند تاریخی و ادبی است و با نثری شیوا و روان، خواننده را با سبک تاریخنگاری بینظیر ابوالفضل بیهقی آشنا میسازد.
| از چنین حکایتها: گزیدۀ تاریخ بیهقی از ابوالفضل بیهقی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | یاحقی، محمدجعفر (به کوشش) |
| ناشر | معین |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-964-165-063-8 |
| موضوع | نثر فارسی -- قرن ۵ق,ايران -- تاريخ -- غزنويان، ۳۵۱ - ۵۸۲ق |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
ساختار
این کتاب شامل بیست و چهار حکایت برگزیده از تاریخ بیهقی است.
گزارش کتاب
کتاب «از چنین حکایتها: گزیدۀ تاریخ بیهقی از ابوالفضل بیهقی» به کوشش محمدجعفر یاحقی، منتخبی ارزشمند از یکی از شاهکارهای نثر فارسی است که با دقت و شناخت عمیق از سبک و محتوای تاریخ بیهقی گردآوری شده است. این اثر شامل بیست و چهار حکایت برگزیده از تاریخ بیهقی است که هر یک نمادی از هنر تاریخنگاری و داستانپردازی ابوالفضل بیهقی به شمار میرود.
ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی، نویسنده و مورخ نامدار ایرانی، در سال ۳۸۵ قمری در حارثآباد بیهق (در نزدیکی سبزوار کنونی) متولد شد. وی در ۲۷ سالگی به خدمت دستگاه غزنویان درآمد و در دیوان رسالت، کنار دست بونصر مشکان، نویسندۀ چیرهدست روزگار خود، به کار پرداخت. بیهقی دوران سلطنت دو تن از بزرگترین امیران غزنوی را درک کرده و بر جریان حوادث تاریخ دربار غزنوی از نزدیک نظارت داشته است.
مهمترین و ماندگارترین اثر بیهقی، تاریخ مسعودی معروف به تاریخ بیهقی است که در قلمرو نثر فارسی در زمرۀ آثار شاخص و طراز اول قرار میگیرد. متأسفانه همۀ این کتاب به دست ما نرسیده و آنچه امروز موجود است، تنها یک پنجم اصل کتاب را تشکیل میدهد. بخش موجود از وقایع بعد از مرگ محمود (۴۲۱ قمری) آغاز شده و تا پایان کار سلطان مسعود غزنوی ادامه یافته است.
ویژگی برجستۀ هنر بیهقی درآمیختن داستان و حکایت با تاریخ است. این داستانها نه برای سرگرمی، بلکه بیشتر برای عبرتگرفتن و توجهدادن خواننده به نتایج و درسهایی است که باید از تاریخ گرفته شود. همۀ حکایتهای بیهقی تاریخی است و تقریباً او هیچگاه تمثیلها و حکایتهای صرف ادبی را در تاریخ وارد نکرده است. بیهقی خود اعتقاد دارد که «تاریخ به چنین حکایتها آراسته گردد» و در دل خواننده اثر کند.
در این کتاب گزیده، برخی از مشهورترین حکایتهای تاریخ بیهقی فراهم آمده است که از آن جمله میتوان به «درمان خشم»، «بردباری نصر بن احمد»، «قصۀ خشیخانه»، «افشین و بودلف»، «حسنک بر بالای دار»، «سرگذشت سبکتکین»، «یعقوب لیث در نیشابور»، «سیل در غزنین»، «هنر و گهر»، «جشن مهرگان» و «قصۀ امرمنصور نوح سامانی» اشاره کرد.
زبان تاریخ بیهقی شیوا و شیرین و نزدیک به زبان گفتار است و در آن صداقتی دیده میشود که خواننده را مجذوب میکند. ویژگی عمدۀ نثر وی کوتاهی و پرهیز از به کار بردن مفاهیم و کلمات زائد است، به طوری که گاهی جملات او تنها به صورت فعلهای کوتاه و رسا ارائه شده است. برجستگی دیگر این نثر بهرهگیری از زبان محاوره و نزدیککردن نوشتار به گفتار است.
این گزیده به کوشش محمدجعفر یاحقی، با توضیحات روشنگرانه و تحلیلهای دقیق، منبعی ارزشمند برای علاقمندان به تاریخ و ادبیات فارسی محسوب میشود و درک عمیقتری از سبک تاریخنگاری بینظیر ابوالفضل بیهقی ارائه میدهد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات