تفکر و تمدن
تفکر و تمدن: تأملی در تمدن نوین اسلامی، مجموعه مقالههایی است که به کوشش دکتر موسی نجفی(متولد 1341ش) و شماری از نویسندگان (سید محمدتقی حسینی، محمد طیب صحرایی، ابوذر مظاهری، سید رضا حسینی، محمدمهدی شیرمحمدی، مصطفی امهطلب، سید محمدعلی حسنی و بتول رضایی) دربارۀ تمدن اسلامی نوین تهیه و ارائه شده است. موضوع اصلی کتاب، تحلیل ظرفیتها و مکانیزمهای تمدن اسلامی، بهویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، و مقایسۀ آن با تمدن غرب است. این اثر میکوشد تا حیات زنده و پویای تمدن اسلامی را در برابر نگرشهای غربی مبنی بر زوال و انحطاط آن اثبات کند.
| تفکر و تمدن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نجفی، موسی (نويسنده)
حسینی، محمد تقی (نویسنده) صحرایی، محمدطیب (نویسنده) مظاهری، ابوذر (نویسنده) حسينی، رضا (نویسنده) شیرمحمدی، محمدمهدی (نویسنده) امهطلب، مصطفی (نویسنده) حسنی، محمدعلی (نویسنده) یوسفی، بتول (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | تاملی در تمدن نوین اسلامی |
| ناشر | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگى |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1391ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تمدن اسلامی - مقالهها و خطابهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DS ۳۶/۸/ن۳ت۷ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
انگیزه نگارش
انگیزۀ نگارش این مجموعه از سوی تدوینکننده (دکتر موسی نجفی) پاسخ به این پرسش کلیدی است که چگونه میتوان انقلاب اسلامی را از یک حرکت صرف به یک تمدن نوین اسلامی گسترش داد و به آن وجهۀ تمدنی بخشید. این تحقیق در پی آن است که در برابر این فرض که تمدن اسلامی دچار رکود شده و باید به فرهنگ غربی پناه ببرد، پویایی تمدن اسلامی را نشان دهد. برای همین، هدف این بوده است که با ارائۀ نظرات و طرح مطالبات، ظرفیتهای عظیم انقلاب اسلامی از نگاه نویسندگان مختلف بررسی گردیده، زمینۀ پیوند گذشته و آیندۀ تمدنی در یک نگاه روشن دیده شود.[۱]
ساختار
کتاب شامل یک مقدمه و مقالههای علمی از نُه نویسنده است که موضوعات مرتبط با فلسفه، تاریخ و ظرفیتهای تمدن اسلامی را در بر میگیرد.
سبک نگارش
این مجموعه بر اساس مقالات و پژوهشهای دانشگاهی تنظیم شده است که با هدف ارتقای سطح علمی و آگاهی در حوزۀ تمدن اسلامی نگاشته شده است. نویسندگان به تحلیل ابعاد مختلف تمدن اسلامی پرداخته و آن را به طور مکرر با مؤلفههای تمدن غرب مقایسه میکنند تا ویژگیهای اصلی تمدن اسلامی متمایز گردد.[۲]در این اثر، سیر تاریخی تمدنها (بهویژه تمدن اسلامی و غرب) موردبررسی قرار گرفته و به دورههای مختلف شکوفایی و انحطاط اشاره شده است.[۳]در نگارش مقالات از منابع متعدد و آرای اندیشمندان مختلف (اعم از اسلامی و غربی) برای اثبات مدعا استفاده شده است.[۴]
اهمیت کتاب
این اثر با ارائۀ مباحثی دربارۀ نسبت میان انقلاب اسلامی و تمدن نوین اسلامی، میخواهد به خلأ موجود در این زمینه در حوزۀ اندیشۀ سیاسی پاسخ دهد.[۵]کتاب به طور مستقیم با این دیدگاه غربی که تمدن اسلامی دچار انحطاط شده و باید به غرب پناه برد، مقابله میکند و بر هویت مستقل و زندهبودن تمدن اسلامی تأکید میورزد.[۶]این مجموعه تلاشی است در جهت تولید محتوای فکری-فرهنگی برخاسته از اصول اسلامی برای ایجاد، تبیین و گسترش یک تمدن جدید که بر مبانی توحید، عدل، و احکام الهی استوار است.[۷]
گزارش محتوا
رویکرد نویسندگان این مجموعه، چشماندازی از افقگشایی دینی به تمدن نوین اسلامی را در برابر نگاه خواننده به تصویر میکشد. مباحث با نگاه تمدنی نگاشته شده و دیدگاه متفکران و اندیشمندان اسلامی بررسی گردیده است. این مهم در زوایا و عناوین مختلف مقالات در نوعی نگاه تطبیقی به حوزۀ تمدن غرب انجام شده است. همچنین، ظرفیتهای عظیم انقلاب اسلامی در نگاه تمدنی و بهویژه مبحث جذاب و زندۀ «بیداری اسلامی» نیز از نگاه نویسندگان مقالات مغفول نمانده و به آن توجه ویژه شده است. تمرکز مباحث در حوزۀ اندیشۀ سیاسی، تاریخ سیاسی و معارف اسلامی از دیگر ویژگیهای مطالب مجموعۀ حاضر است.[۸]
نگاه به نمونهای از فرضیه و پرسش اصلی برخی از نویسندگان، نمایی از مقالهها را به خواننده نشان میدهد؛ «مظاهری» میخواهد به این پرسش پاسخ دهد که «آیا انقلاب اسلامی میتواند بازخیزی اسلام و تمدن اسلامی را به دنبال داشته باشد؟»[۹]«محمدتقی حسینی» میخواهد از یکسو برخی از رفتارهای غربستیزانه را و از سوی دیگر رفتارهای تحقیرآمیز و خصمانهای که مبتنی بر اسلامهراسی است، بررسی کند و به نقش انقلاب اسلامی و صحنۀ تازهای که در برخورد با غرب پدیدآمده است بپردازد.[۱۰]«بتول یوسفی» تمدن اسلامی را از نگاه آیتالله خامنهای (رهبر جمهوری اسلامی ایران) بررسی میکند و دو طرح «نهضت نرم افزاری و «تولید علم» را که به تاکید ایشان رسیده است و گامهای بلندی بهسوی احیای تمدن اسلامی به شمار میآیند و زمینهساز حکومت عدل جهانی امامزمان(عج) میشوند، بررسی میکند.[۱۱]«محمد طیب صحرائی» تمدن برتر از نگاه شهید مطهری را پژوهش نموده، با نگاهی به تعاریف گوناگون تمدن، دیدگاه استاد را با بررسی نزدیک به هشتصد مدخل از آثار ایشان تبیین میکند.[۱۲]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب