آیتی، عبدالحسین
عبدالحسین آیتی بافقی یزدی (۱۲۸۸-۱۳۷۲ق/۱۲۴۹-۱۳۳۲ش)، ادیب، شاعر، نویسنده، مورخ و روزنامهنگار ایرانی که در دوران مختلف با تخلصهای ضیایی، آواره و آیتی شعر میسرود. وی ابتدا از روحانیون بود، سپس به بهائیت گروید و از مبلغان برجسته آن شد، اما پس از ۱۸ سال با آگاهی از حقایق این فرقه، از آن برگشت و کتاب مشهور "کشف الحیل" را در نقد و افشای بهائیت نوشت.
| عبدالحسین آیتی بافقی یزدی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | عبدالحسین آیتی بافقی یزدی |
| نامهای دیگر | آواره، ضیایی |
| تخلص | ضیایی، آواره، آیتی |
| نام پدر | شیخ محمد (حاج آخوند تفتی) |
| ولادت | ۱۲۸۸ق/۱۲۴۹ش/۱۸۷۱م |
| محل تولد | تفت، یزد، ایران |
| محل زندگی | یزد، عتبات عالیات، حیفا، تهران |
| رحلت | ۱۳۷۲ق/۱۳۳۲ش/۱۹۵۳م |
| مدفن | قبرستان نو قم |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه |
| پیشه | ادیب، شاعر، نویسنده، مورخ، روزنامهنگار، معلم |
| اطلاعات علمی | |
| علایق پژوهشی | ادبیات فارسی، تاریخ، نقد بهائیت |
| برخی آثار | |
ولادت
عبدالحسین آیتی بافقی یزدی در سال ۱۲۸۸ قمری (۱۲۴۹ شمسی، ۱۸۷۱ میلادی) در شهر تفت از توابع یزد در خانوادهای روحانی و اهل علم به دنیا آمد.[۱][۲] پدرش شیخ محمد، معروف به حاج آخوند تفتی، از ائمه جماعات و واعظان فاضل یزد و در زادگاه خویش مرجع امور مذهبی بود. از طرف مادر نسبش به ابراهیم ادهم میرسد.[۳]
تحصیلات
آیتی در نوجوانی به لباس روحانیت درآمد و به آموختن ادبیات و علوم اسلامی پرداخت. در سال ۱۳۰۳ق به یزد رفت و در مدرسه خان بزرگ به تحصیل مقدمات ادامه داد. در سال ۱۳۰۵ق به عتبات عالیات سفر کرد و به فراگیری فقه و اصول پرداخت. پس از درگذشت پدر در سال ۱۳۰۶ق به زادگاهش بازگشت.[۴]
فعالیتها
وی در سال ۱۳۱۱ق به جای پدر نشست و به امامت جماعت و وعظ پرداخت. او از سالهای نوجوانی شعر میسرود و «ضیایی» تخلص میکرد.[۵] در سال ۱۳۲۰ق به بهائیان پیوست و حدود ۱۸ سال به سیاحت و تبلیغ بهائیت پرداخت و از مبلغان سرشناس شد.[۶] و تقریبا ۱۸ سال به سیاحت و تبلیغ بهاییت پرداخت. در این دوران کتاب "الکواکب الدریة فی مآثر البهائیة" را نوشت.[۷] او به دستور عبدالبهاء، رهبر بهاییان، تخلص خود را به «آواره» تغییر داد.[۸] پس از سفر به اروپا و آگاهی از بطلان ادعاهای سران بهائیت، در سال ۱۳۰۳ش از این فرقه برگشت و کتاب "کشف الحیل" را در نقد آن نوشت. از سال ۱۳۰۸ش مجله ادبی "نمکدان" را منتشر کرد و به تدریس در دبیرستانهای تهران و یزد مشغول شد.
وفات
عبدالحسین آیتی سرانجام در سال ۱۳۳۲ شمسی (۱۳۷۲ قمری، ۱۹۵۳ میلادی) در شهر یزد درگذشت و در قبرستان نو قم به خاک سپرده شد.
آثار
- کشف الحیل (در سه جلد، نقد بهائیت)
- آتشکده یزدان (تاریخ یزد)
- الکواکب الدریة فی مآثر البهائیة
- کتاب نبی (ترجمه فارسی قرآن در سه جلد)
- نمکدان (مجله ادبی-انتقادی)
- فرهنگ آیتی
- تاریخ فلسفه
- اشعه حیات (شعر)
- سه عروسی (داستان)
- سه فراری (داستان)
- سه گمشده (داستان)
- خردنامه (شعر)
- نغمه دل (شعر)
- روش نگارش یا موضوعنویسی
- ملکه عقل و عفریت جهل
- هوگوی ایرانی (نخستین پرواز بشر)[۹]
پانويس
- ↑ ر.ک: موسوی بجنوردی، کاظم، ج2، ص260
- ↑ ر.ک: درباره عبدالحسین آیتی (آواره)، بازگشته از بهائیت، پایگاه بهائی پژوهی، ۲۲ خرداد ۱۳۹۷
- ↑ ر.ک: عبدالحسین آیتی بافقی یزدی، پایگاه علمی فرهنگی اعتقادی الشیعه، ۱۳۹۸-۰۶-۲۰
- ↑ ر.ک: موسوی بجنوردی، کاظم، ج2، ص261
- ↑ ر.ک: موسوی بجنوردی، کاظم، ج2، ص261
- ↑ ر.ک: درباره عبدالحسین آیتی (آواره)، بازگشته از بهائیت، پایگاه بهائی پژوهی، ۲۲ خرداد ۱۳۹۷
- ↑ ر.ک: عبدالحسین آیتی بافقی یزدی،پایگاه علمی فرهنگی اعتقادی الشیعه، ۱۳۹۸-۰۶-۲۰
- ↑ ر.ک: موسوی بجنوردی، کاظم، ج2، ص261
- ↑ ر.ک: موسوی بجنوردی، کاظم، ج2، ص261
منابع مقاله
- موسوی بجنوردی، کاظم، ، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، ج2، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1388.
- پایگاه بهائی پژوهی
- پایگاه علمی فرهنگی اعتقادی الشیعه