تصویری از ملائکه و ابلیس

تصويري از ملائكه و ابليس، نوشته محمدباقر شریعتی سبزواری (متولد 1319ش)، به بررسی و تمایز ابلیس و شیطان از فرشتگان و شیاطین جنّی می‌پردازد و در راستای روشنگری و بصیرت بخشی، به تحلیل نقش ابلیس در گمراهی بشر و فلسفه وجودی او می‌کوشد.

تصویری از ملائکه و ابلیس
پدیدآوران	شریعتی سبزواری، محمدباقر (نويسنده)
ناشر	آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها. انتشارات زائر
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1392ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-1802-39-6
موضوع	فرشتگان (اسلام) - جنبه های قرآنی - شیطان - جنبه‏های قرآنی
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ف4 ش4 104 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اهمیت موضوع

این موضوع از جهات مختلف حائز اهمیت است از جمله اینکه در عصر ما بحث جن و شیطان از اهمیت خاصی برخوردار است؛ چراکه از سویی در محافل علمی اروپا و آمریکا رشته‌هایی به‌عنوان شیطان‌پرستی و جن‌شناسی به وجود آمده و بحث احضار ارواح و اسپرتیسم و مانیسیتم به‌صورت مسئله‌ای جدی مطرح گردیده است. همچنین امروزه از هر طرف شاهد تهاجم فرهنگی بر ضد عقاید اسلامی هستیم و فرهنگ شیطان‌پرستی از هر طرف وارد کشورهای اسلامی می‌شود که لازم است با منطق و برهان به مقابله با آن شتافت‏.

ساختار

کتاب شامل پیشگفتار (در طرح بحث، اهمیت و پیشینه بحث) و پنج بخش اصلی است که به ترتیب امکان وجود موجودات نامرئی، مفاهیم ابلیس و شیطان، تبار ابلیس (فرشته یا جن)، دشمنی او با انسان، و فلسفه وجودی او را بررسی می‌کند.

گزارش محتوا

بخش اول: شناخت محسوس و نامحسوس: نویسنده بر این باور است که برای امر هدایت دینی، شناخت دشمن (ابلیس و شیاطین) امری ضروری است ‏. با کشف جهان ضد ماده، از نظر علمی امکان وجود موجوداتی که منحصر به پدیده‌های مادی و محسوس نیستند، تأیید شد و ثابت شد که موجودات جهان منحصر به پدیده‌های محسوس و مادی نیست‏. اسپرتیزم یا تسخیر ارواح یکی از واقعیت‌های کتمان‌ناپذیر و غیرقابل‌انکار دنیای معاصر است. گرچه در این زمینه ادعاهای نامعقول و عوام‌فریبانه‌ای نیز مطرح گردیده، ولی پس از تأملات عقلانی و تجارب واقعی، کذب آن دعاوی روشن شده، به اصل احضار روح لطمه‌ای وارد نمی‌شود ‏.

بخش دوم: مفاهیم ابلیس و شیطان: نویسنده در بخش دوم پس از ریشه‌یابی واژه شیطان آن را به معنی موجود سرکش، طغیانگر و موذی معنا می‌کند. ‏. درباره واژه ابلیس گروهی آن را لغتی عجمی و معرب واژه یونانی از واژه دیابلس (diablos) و بعضی نیز آن را لغتی عربی و مشتق از ابلاس به معنای نومیدی، سرگردانی و دهشت و سکوت دانسته‌اند. در ادامه ابلیس و شیطان در کتب آسمانی و در قرآن کریم موردبررسی قرار گرفته است . ‏.

بخش سوم: ابلیس از فرشتگان یا جنیان: این بخش به اثبات جنی بودن ابلیس می‌پردازد. قرآن تصریح کرده است که ابلیس از جنس جن بوده و از آتش آفریده شده است. جن یا فرشته بودن ابلیس سابقه‌ای طولانی در تاریخ مباحث کلامی و دینی دارد و هر گروه ادله‌ای از قرآن و روایات بر ادعای خویش اقامه کرده‌اند‏.

بخش چهارم: ابلیس و دشمنی او با انسان: ابلیس دشمن آشکار انسان است. دشمنی او با خداوند و انسان از جهل او نسبت به مقام ربوبی پروردگار نبوده، بلکه از روی کینه، حسادت و کبر شخصی او نسبت به حضرت آدم ناشی شده است ‏. ترفندهای شیطانی برای دورکردن بنی‌آدم از راه سعادت شامل ایجاد آرزوهای طولانی و دست‌نیافتنی، وعده‌های دروغ و نویدهای جذاب، کاشتن بذر نفاق و تفرقه، و جلوه‌دادن اعمال زشت به‌عنوان مطلوب است. او دوستان خود را از فقر می‌ترساند تا آنان را از انفاق و ادای واجبات مالی باز دارد ‏.

بخش پنجم: فلسفه وجودی ابلیس: خلقت ابلیس در راستای قانون امتحان و اختیار انسان است ‏. ابلیس تا زمان معلوم (قیامت کبری و روز محشر یا قیامت صغری و ظهور حضرت مهدی(عج)) مهلت داده شده که البته در روایتی از امام صادق(ع) چنین آمده که خداوند او را تا روزی مهلت داد که قائم ما برانگیخته شود ‏.

از جمله مباحث این بخش اشاره به پیامدهای شیطان‌پرستی مدرن است. شیطان‌پرستی مدرن از قرن 19 آغاز شد. برخی از اشراف انگلستان به رهبری میر فرانسیس، باشگاه آتش جهنم را در لندن تأسیس کردند و از آن پس لندن مرکز شیطان‌پرستی اروپا گردید. مبانی لیبرالیستی، اومانیستی و سکولاریستی، بستری مناسب برای تفکرات شیطانی بود و باعث بروز این‌گونه رفتارها و عملکردهای ضد ارزشی و انسانی در این گروه انحرافی گردید‏.

نویسنده در مقابله با شیطان‌پرستی راهکارهایی ارائه کرده که شناساندن اسلام ناب محمدی(ص)، عقلانیت اسلام، پاسخ به شبهات و معرفی عرفان اسلامی از آن جمله است‏.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.