درج الدرر و درج الغرر في بيان میلاد خيرالبشر
دُرج الدُرَر و دَرج الغُرَر فی بیان میلاد خیر البشر تألیف اصیل الدین واعظ دشتکی (درگذشتۀ ۸۸۳ق) با مقدمه و اهتمام احمد فتوحی نسب (متولد ۱۳۵۰ش)؛ پژوهشگر و مصحح متون؛ این کتاب از جمله سیرههای نبوی قرن نهم هجری است که مؤلف با استفاده از اخبار، روایات، کتب تاریخی، علم تفسیر، حدیث، تصوف، اسماء رجال و سایر علوم معتبر آن را تألیف کرده و به سبب ذوق ادبی، نثر را با شعر و آرایههای ادبی آراسته است.
| درج الدرر و درج الغرر فی بیان میلاد خیر البشر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | واعظ دشتکی، اصیل الدین (نویسنده) فتوحی نسب، احمد (مصحح) |
| ناشر | سفیر اردهال |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-313-082-9 |
| موضوع | محمد(ص)، پیامبر اسلام، ۵۳ قبل از هجرت - ۱۱ق - سرگذشتنامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP٢٢/٩ دعالف ٣ |
ساختار
این کتاب در قالب مجلدی واحد و با تقسیمبندی مجامع و مجالس متعدد تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «درج الدرر و درج الغرر فی بیان میلاد خیر البشر» اثر اصیل الدین واعظ دشتکی، از برجستهترین سیرههای نبوی قرن نهم هجری است که با تصحیح و اهتمام احمد فتوحی نسب منتشر شده است. این اثر ارزشمند نه تنها به عنوان یک منبع تاریخی و سیرهای، بلکه به عنوان یک شاهکار ادبی قابل توجه است.
مؤلف کتاب، اصیل الدین واعظ دشتکی (درگذشتۀ ۸۸۳ قمری)، از سادات دشتک شیرازی و از عالمان برجستۀ قرن نهم هجری است. وی از خاندانی علمی برخاسته که تیمور لنگ آنان را با احترام به هرات منتقل کرد و در آنجا ساکن شدند. اصیل الدین و برادرزادهاش جمال الدین دشتکی در هرات ماندند و آثار متعددی تألیف کردند. از دیگر آثار وی میتوان به «رساله مزارات هرات (مقصد الاقبال)»، «المجتبی فی سیرة المصطفی»، «المجتنی من کتاب المجتبی فی سیرة المصطفی»، «تاریخ مکمل»، «معالم الاسلام»، «تحفة الاحبار فی اصول الاخبار» و «حبل المتین» اشاره کرد.
این کتاب از سه جنبه دارای اهمیت ویژه است: نخست، شخصیت علمی مؤلف که دانشمندی عالم و آگاه به آیات، احادیث، روایات و عرفان اسلامی بوده و با افزودن چاشنی عرفان، تلخی برخی وقایع ناگوار را زدوده است. دوم، کاتب نسخه که معین الدین فراهی، دانشمند معروف سدۀ نهم است و در کتابت نسخه نهایت دقت و توجه را داشته و پس از کتابت هر مجلس، آن را با نسخۀ اصلی مقابله کرده و تاریخ مقابله را با ذکر روز، ماه و سال قید نموده است. سوم، لفظ و محتوای اثر که سیرۀ پیامبر اسلام را به زبانی ادبی و با نثری آراسته بیان کرده است.
ویژگی بارز این کتاب، نثر ادبی و مزین آن است که مؤلف با ذوق شعری خود، در جایجای کتاب نثر را با شعر عربی و فارسی آمیخته است. اگر از مقدمه کتاب و آغاز هر مجلس که با خطبهای عربی شروع میشود و دارای نثری مسجع و مصنوع است بگذریم، دیگر قسمتهای کتاب با نثری ساده و روان نگاشته شده است. مؤلف در این اثر تنها به بیان مسائل تاریخی نپرداخته، بلکه با استفاده از اقوال عرفا، اشارات مناسب و مناظرات جالب، متن را غنا بخشیده است.
این تصحیح بر اساس دستنویس کتابخانۀ دانشگاه علیگر هند به خط معین الدین فراهی انجام شده است. مصحح کتاب، احمد فتوحی نسب، با دقت و وسواس علمی، نسخۀ مذکور را تصحیح و احیا کرده است. نسخۀ مبنای تصحیح، از جمله نسخههای نفیس و ارزشمند است که کاتب آن معین الدین فراهی، همعصر مؤلف بوده و در کتابت آن نهایت دقت را به کار برده است.
کتاب حاضر نه تنها برای پژوهشگران تاریخ اسلام و سیره نبوی، بلکه برای علاقمندان به ادبیات فارسی و متون کهن نیز منبعی ارزشمند محسوب میشود. این اثر گواهی است بر عظمت فرهنگ و تمدن اسلامی در قرن نهم هجری و نشاندهندۀ عمق دانش و ذوق ادبی عالمان آن دوره است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات