حافظ و مشاوره
حافظ و مشاوره تألیف محمود رخ بخش زمین (متولد 1322ش)؛ پژوهشگر ادبیات و مشاوره؛ این کتاب با نگرشی نوین به بررسی کاربرد ابیات غزلهای حافظ در جلسات مشاوره میپردازد و نشان میدهد که چگونه میتوان از اشعار حافظ در فرآیند مشاوره استفاده کرد.
| حافظ و مشاوره | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رخ بخش زمین، محمود (نویسنده) |
| ناشر | نوید |
| مکان نشر | شیراز |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-192-216-9 |
| موضوع | حافظ، شمس الدین محمد، - ۷۹۲ق - نقد و تفسیر - شعر فارسی - قرن ۸ق. - تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIRaF٣٥ ٣٣ر/٢١٣٩٢ح |
ساختار
این کتاب در هشت بخش اصلی تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «حافظ و مشاوره» اثر محمود رخ بخش زمین، پژوهشی کاربردی است که به بررسی ظرفیتهای مشاورهای دیوان حافظ میپردازد. نویسنده در این کتاب با نگرشی نوین نشان میدهد که سراسر غزلیات حافظ رنگ مشاوره و راهنمایی دارد و میتوان از ابیات ناب این شاعر بزرگ در جلسات مشاورهای بهره برد. کتاب با این پیشفرض نوشته شده که همانگونه که مردم به دیوان حافظ تفأل میزنند، میتوانند با آن مشورت نیز کنند.
در بخش اول کتاب، نویسنده به بررسی ابیاتی پرداخته که در آنها واژه «ساقی» به کار رفته و این شخصیت را در نقش مشاور تحلیل کرده است. در این بخش برای هر بیت ابتدا تفسیری ارائه شده و سپس موارد کاربرد آن در جلسات مشاوره مشخص گردیده است. به عنوان مثال، بیت «بر لب بحر فنا منتظریم ای ساقی / فرصتی دان که ز لب تا به دهان این همه نیست» برای مواقعی پیشنهاد شده که مراجع از مشاور میخواهد سریعتر او را به نتیجه برساند.
بخش دوم به مصاحبههای مشاورهای اختصاص دارد که در آن هر بیت به یک فرآیند در جلسه مشاوره مربوط شده است. برای نمونه، بیت «شب تاریک و بیم موج و گردابی چنین هایل / کجا دانند حال ما سبکباران ساحلها» در دیالوگ مشاورهای به کار رفته و نشان میدهد چگونه میتوان از اشعار حافظ برای درک حالات مراجع استفاده کرد.
در بخش سوم، نویسنده به کاربردهای متنوع ابیات حافظ در موقعیتهای مختلف مشاوره پرداخته است. موضوعاتی همچون افسردگی، جایگاه نصیحت، مشاور اصیل، تغییر رفتار، مشاور ناجی، قدردانی، مشاوره منقطع، جابجایی و پیغامرسانی از جمله مواردی هستند که در این بخش بررسی شدهاند.
بخش چهارم به تحلیل رابطه حسنه بین مادح و ممدوح یا عاشق و معشوق در اشعار حافظ اختصاص دارد و نکات کاربردی مشاورهای از این روابط استخراج شده است. مفاهیمی همچون صحبت پاک، سوسن و گل، من و ساقی، رخ برافروختن، قانون جذب و قدردانی در این بخش مورد توجه قرار گرفتهاند.
بخش پنجم کتاب به نقش «دل و اهل دل» در مشاوره میپردازد. نویسنده معتقد است برای مراجعی که گنجایش و ظرفیت لازم را دارد، «دل خودش» میتواند بهترین مشاور باشد و اهل دل نیز میتوانند نقش مشاور را ایفا کنند.
در بخش ششم، هفده بیت مرتبط با موضوع رازداری تحلیل شده و کاربردهای مشاورهای آنها مشخص گردیده است. عناوینی همچون ترس از برملا شدن راز، محرم راز بودن دوست، عدم صلاحیت ارباب کینه در رازداری، یار آشنا و رازداری، و شرط رازداری در این بخش مورد بحث قرار گرفتهاند.
بخش هفتم به بررسی نقش «باد صبا» به عنوان مددکار در امر مشاوره پرداخته و بیت «ای نسیم سحر آرامگه یار کجاست / منزل آن مه عاشقکش عیار کجاست» را از این منظر تحلیل کرده است.
در بخش پایانی کتاب، غزل «مجلس انس» به عنوان نمونهای از یک جلسه مطلوب مشاورهای معرفی شده است. ابیات این غزل که با مطلع «عشقبازی و جوانی و شراب لعل فام / مجلس انس و حریف همدم شرب مدام» آغاز میشود، به عنوان الگویی برای یک جلسه مشاوره موفق ارائه گردیده است.
این کتاب با نگاهی کاربردی و نوآورانه، گامی مهم در جهت پیوند ادبیات غنی فارسی با علوم مشاوره برداشته و نشان میدهد که چگونه میتوان از گنجینه اشعار حافظ در بهبود فرآیندهای مشاورهای بهره برد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات