مکه و مدینه در آينه آیات قرآن
مکه و مدینه در آینه آیات قرآن، اثر مهدی رستم نژاد، محمدرضا جباری، محمد فاکر میبدی و عبدالله حاجعلی، به بررسی و تحلیل جایگاه مکه و مدینه، شخصیت حضرت ابراهیم(ع) و احکام و مناسک حج با استناد به آیات قرآن کریم میپردازد.
| مکه و مدینه در آينه آیات قرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رستمنژاد، مهدی (نويسنده)
جباری، محمد رضا (نویسنده) فاکر میبدی، محمد (نویسنده) حاج علی، عبد الله (نویسنده) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | ایران |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| موضوع | حج - جنبههای قرآنی - حج - احادیث - ابراهیم، پیامبر - مکه - مدینه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 7م 188/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب از یک دیباچه و چهار بخش اصلی تشکیل شده است که هر بخش به فصول مختلفی تقسیم میشود.
سبک نگارش
سبک نگارش کتاب مبتنی بر قرآن محوری است، به این معنا که موضوعات، ابعاد مختلف و مرتبط با آنها و تحلیلها مستقیماً بر اساس آیات قرآن شکلگرفتهاند؛ [۱].
گزارش محتوا
بخش اول: شخصیتشناسی حضرت ابراهیم(ع) در قرآن: این بخش که توسط مهدی رستم نژاد تألیف شده است، به تحلیل جامعی از سیمای حضرت ابراهیم(ع) در قرآن میپردازد. مطالب این بخش در چهار فصل سازماندهی شده است:
فصل اول به ویژگیهای برجستهی ایشان مانند اختصاصیافتن سورهای به نامشان، امت بودن، اسوه بودن و رسیدن به مقام خلیلاللهی و امامت میپردازد[۲].
فصل دوم، القاب و اوصاف ایشان همچون «اوّاه، حلیم و منیب»، «صدیق و نبی» و «حنیف» را موردبررسی قرار میدهد[۳].
فصل سوم به دعاها و درخواستهای حضرت ابراهیم(ع) از خداوند اختصاص دارد که گستره وسیعی از ابعاد مادی و معنوی را در برمیگیرد و شامل خود، فرزندان و امتهای پس از خویش است. دامنه برخی از این دعاها آن قدر گسترده است که تاقیامقیامت امتداد دارد. شامل مواردی چون طلب نسل صالح، آبادانی و امنیت مکه و تداوم امامت در نسل ایشان میشود[۴].
فصل چهارم نیز مراحل مختلف زندگی ایشان از جمله دوران حضور در بابل و مجادله با بتپرستان و نمرود، هجرت به فلسطین و وقایع حضور در مکه مانند سکونتدادن خانواده، ساختن کعبه و مأموریت ذبح فرزند و ارتباط مناسک حج را با ایشان و خانوادهاش، شرح میدهد[۵].
بخش دوم: تاریخ اسلام (آیات ناظر به اماکن و حوادث تاریخ اسلام): این بخش که توسط محمدرضا جباری نوشته شده است، به بازخوانی وقایع تاریخی اسلام با محوریت مکانهای مقدس مکه و مدینه میپردازد. این بخش در دو فصل تنظیم شده است:
فصل اول با عنوان «مکه»، به جایگاه و ویژگیهای مکانهایی چون کعبه، مسجدالحرام، غار حرا و مسجد جن میپردازد و حوادثی مانند اسراء و معراج، شقالقمر، صلح حدیبیه و فتح مکه را بر اساس آیات قرآن تحلیل میکند.[۶]
فصل دوم که مسائل مربوط به شهر «مدینه» و رویدادهای پس از هجرت را پوشش میدهد؛ از جمله بنای مسجد قبا، تخریب مسجد ضرار، تغییر قبله و غزوات مهمی مانند بدر، احد، احزاب (خندق)، بنینضیر، بنیقریظه و مباهله [۷].
بخش سوم: آیات احکام و مناسک حج: این بخش توسط محمد فاکر میبدی تدوین شده و به تبیین احکام فقهی و مناسک مرتبط با حج میپردازد. این بخش در دو فصل ارائه شده است. فصل اول، «آیات احکام فقهی مبتلابه» نام دارد و احکام عباداتی مانند طهارت مسجدالحرام، وضو، غسل، تیمم، اوقات نماز، قبله و روزه را با استناد به آیات قرآن شرح میدهد[۸].
فصل دوم با عنوان «آیات مناسک حج»، بهتفصیل احکام فقهی و اعمال حج را بررسی میکند. در این فصل، موضوعاتی چون وجوب حج، احرام، وقوف در عرفات و مشعرالحرام، قربانی، طواف و سعی بهدقت تحلیل شدهاند[۹].
بخش چهارم: مباحث اخلاقی در آیات حج: این بخش که نوشته عبدالله حاجعلی است، به بررسی ابعاد اخلاقی و فضائل نفسانی مرتبط با حج اختصاص دارد. این بخش شامل دو فصل است. فصل اول، «اخلاق فضیلت»، به فضائل اخلاقی مهمی که در پرتو حج تقویت میشوند، مانند ایمان، تقوا، تسلیم، صبر، اطاعت و نماز میپردازد[۱۰].
فصل دوم با عنوان «اخلاق رذیلت»، به رذایل اخلاقی که مؤمنان باید از آنها دوری کنند، اشاره میکند. این رذایل شامل کفر، شرک، فسق، جدال و تجاوزگری هستند و در این بخش، معنای هر یک و لزوم پرهیز از آنها در حج تبیین شده است[۱۱].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.