ادبنامه
| ادبنامه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نزاری قهستانی، سعدالدین بن شمسالدین (نویسنده) رفیعی، محمود (محقق) |
| ناشر | هیرمند |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-964-408-293-1 |
| موضوع | شعر فارسی -- قرن ۸ ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ۵۳۲ پ ۱۳۹۲ ۳الف |
ادبنامه تألیف سعدالدین بن شمسالدین نزاری قهستانی (۶۴۵-۷۲۰ق)، به کوشش محمود رفیعی؛ این کتاب منظومهای است در بیان چگونگی رفتار وزیران و منشیان و دیگر درباریان در برابر شاه. نزاری قهستانی یکی از برجستهترین شاعران فارسیزبان سدههای هفتم و هشتم هجری است که عبدالرحمن جامی «طبع شاعری حافظ را نزدیک به طبع شاعری نزاری» دانسته و ریپکا خاورشناس نامدار چک او را وارث بلاواسطۀ خیام معرفی کرده است.
ساختار
این کتاب در ۱۲۴ صفحه و در یک مقدمه و دوازده باب تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «ادبنامه» اثر سعدالدین بن شمسالدین نزاری قهستانی، به کوشش محمود رفیعی، در سال ۱۳۹۲ توسط نشر هیرمند در تهران منتشر شده است. این منظومه که در سال ۶۹۵ هجری قمری سروده شده، به بیان چگونگی رفتار وزیران و منشیان و دیگر درباریان در برابر شاه میپردازد.
نزاری قهستانی که در سال ۶۴۵ هـ.ق در شهر بیرجند متولد شد و در سال ۷۲۰ هـ.ق درگذشت، از برجستهترین شاعران فارسیزبان عصر خود به شمار میرود. از او کلیات آثاری شامل دیوان اشعار (غزل، قصیده، مثنوی، دوبیتی، مقطعات و مسمطات، رباعی)، پنج مثنوی کوتاه و بلند و پنج نامه به یادگار مانده است.
منظومۀ ادبنامه را نزاری در یک مقدمه و دوازده باب به قصد رفع سوءظن علیشاه از خود و جلب عنایت او سروده است. در این اثر، شاعر نخست اشخاص را از خدمتگری در دربار برحذر میدارد و سپس به رعایت ادب و رفتار خدمتگزارانۀ درباریان در برابر شاه میپردازد. این بخش از سخنان نصیحتآمیز و مصلحتگرایانۀ شاعر همراه با نقل حکایاتی از برمکیان و حکایات دیگر است که جنبۀ اخلاقی و اجتماعی دارد.
نزاری در جایجای منظومه از «شهنشاه عادل» و «شاه یزدانپرست» سخن میگوید و تأکید میکند شرط این فرمانبرداری بیچون و چرا آن است که «شاه بر در کردگار» بوده و «دین جان مملکت» باشد. شاعر عقیده دارد جامعۀ بشری در همه ادوار نیازمند رفتارهای شایسته اخلاقی است که هدف نهایی آن سعادت آدمی است.
ادبنامه سرشار از لطایف بسیار، تمثیلات و حکایات منظوم است و روش هنری نزاری در این اثر وجوه مشترک بسیار با سعدی دارد. از این منظومه دو نسخه خطی موجود است که یکی در لنینگراد و دیگری در تاجیکستان نگهداری میشود و شمار ابیات آن به ۲۲۲۱ بیت میرسد. ابتدای این منظومه با ستایش خداوند آغاز میشود و شاعر در ادامه به بیان مضامین اخلاقی و اجتماعی میپردازد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات