استقبال از شاهنامه در سدههای میانه بسان آینه پادشاهان
استقبال از شاهنامه در سدههای میانه بسان آینۀ پادشاهان تألیف نسرین عسکری با ترجمه عادله میرزایی (متولد ۱۳۷۱ش)؛ این کتاب به بررسی چگونگی استقبال از شاهنامه فردوسی در سدههای میانه میپردازد و نشان میدهد که این اثر سترگ چگونه به عنوان منبعی از حکمت و اندرزهای ایران باستان در باب سلطنت، درک خوانندگان خود را از مفاهیم مربوط به قلمرو پادشاهی افزایش میداده است. نویسنده در این اثر به تحلیل نقش شاهنامه به عنوان کتاب خرد و اندرز برای پادشاهان و نخبگان درباری میپردازد.
| استقبال از شاهنامه در سدههای میانه بسان آینۀ پادشاهان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عسکری، نسرین (نویسنده) میرزایی، عادله (مترجم) |
| ناشر | علمی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1403 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-964-404-559-2 |
| موضوع | فردوسی، ابوالقاسم، ٣٢٩ - ٣١۶ق. شاهنامه - نقد و تفسیر، شعر فارسی -- قرن ۴ق. -- تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR 4495 |
ساختار
این کتاب شامل مقدمه ویراستار، مقدمه، چهار فصل اصلی و بخشهای پایانی میباشد.
گزارش کتاب
کتاب "استقبال از شاهنامه در سدههای میانه بسان آینۀ پادشاهان" اثر نسرین عسکری با ترجمه عادله میرزایی، پژوهشی عمیق در مورد جایگاه شاهنامه فردوسی در دوران میانه است. نویسنده در این کتاب نشان میدهد که شاهنامه برای خوانندگانش در نقشهای گوناگونی ظاهر شده و هر اندیشمندی به اقتضای آیندهای که برای خود تصور میکرده، از این سنت حکمی و ادبی بهرههای متناسب برمیگرفته است.
در فصل اول با عنوان "دریافت و برداشت (نویسندگان از) شاهنامۀ فردوسی در سدههای میانه"، نویسنده اطلاعات موجود درباره حمایت مالی شاهنامه، حکایتهای افسانهای پیرامون سرنوشت این اثر و دیدگاه نویسندگان دوره میانه درباره فردوسی و آثار او را گردآوری کرده است. در این فصل نشان داده میشود که بیشتر نویسندگان دوره میانه برای فصاحت فردوسی در سرودن اثری سرگرمکننده و آموزنده احترام زیادی قائل بودند و توجه آنها به بعد اخلاقی و سیاسی اثر معطوف بوده است.
نویسنده در فصل دوم با عنوان "تصویر اردشیر در شاهنامه" بر روی داستان پادشاهی اردشیر در شاهنامه متمرکز شده است. انتخاب این داستان به دلایل متعددی صورت گرفته است؛ نخست اینکه این داستان مربوط به بخش تاریخی شاهنامه است و نشان میدهد چگونه در شاهنامه تاریخ به چارچوبی برای داستانهای نمادین تبدیل میشود. دوم اینکه این داستان هم حاوی مطالب قهرمانانه و هم اسطورهای است و سوم اینکه بنیانگذاران سلسلههای جدید معمولاً به قهرمانان بزرگ تبدیل میشوند.
فصل سوم با عنوان "خرد اردشیر و اندرزهایش در شاهنامه" به بررسی آیینها، رسوم، اندرزها و وصیتنامه اردشیر به پسرش میپردازد. نویسنده با مقایسه نحوه ارائه فردوسی از این مطالب با نویسندگان دوره میانه، توجه خواننده را به تلاش فردوسی برای جذابتر کردن متون آموزشی جلب میکند و استدلال مینماید که هدف او سرگرمی و آموزش بوده است.
در فصل چهارم با عنوان "داستان پادشاهی اردشیر در شاهنامه و اندرزهای فارسی سدههای میانه برای پادشاهان"، نویسنده نه کتاب ایرانی خرد و اندرز برای پادشاهان در سدههای میانه را با داستان پادشاهی اردشیر در شاهنامه مقایسه میکند. این مقایسه شباهتها و تفاوتهای بین آنها را آشکار میسازد و نشان میدهد که گرچه این کتابها از نظر شکل متفاوت هستند، اما معیارهای یک پادشاهی آرمانی را ارائه میدهند که بر اساس اصول مشابهی است.
این کتاب نتیجه میگیرد که در دوره میانه، شاهنامه اساساً به عنوان کتاب خرد و اندرز برای پادشاهان و نخبگان درباری شناخته میشد و مطالعه آن در این بستر معنای داستانهای آن و هدف نویسنده آن را به شکل قابل توجهی روشن میکند.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات