نقش خاندان کرکی در تأسیس و تداوم دولت صفوی
| نقش خاندان کرکی در تاسیس و تداوم دولت صفوی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جعفریان، رسول (نويسنده) |
| ناشر | نشر علم |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1387ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-224-002-9 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ج6ن7 1176 DSR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نقش خاندان کرکی در تأسیس و تداوم دولت صفوی، اثر رسول جعفریان (متولد 1343ش)، محقق و پژوهشگر که به بررسی نقش تاریخی، سیاسی، فقهی و فرهنگی خاندان محقق کرکی در روند تأسیس و استمرار دولت صفوی میپردازد و تأثیر حضور علمای شیعه عرب در ایران عصر صفوی را تحلیل میکند.
ساختار
کتاب در یازده فصل اصلی تدوین شده است که مباحث آن از جغرافیای سیاسی ایران در آستانه تشکیل دولت صفوی آغاز شده و تا بررسی نقش فرزندان و نوادگان محقق کرکی در ساختار دولت صفوی ادامه مییابد.
سبک نگارش
سبک نگارش تحلیلی- تاریخی بوده و نویسنده در برخی موارد، به طور ویژه به تحلیل تأثیر اندیشههای مذهبی (مانند تشیع اثناعشری، تشیع غالی و تصوف) در ساختار دولت صفوی میپردازد[۱].
گزارش محتوا
فصل اول به جغرافیای سیاسی ایران در آستانه تشکیل دولت صفوی میپردازد، از جمله موقعیت آذربایجان و اردبیل و وضعیت سه دولت نیرومند در ایران در آستانه ظهور صفویه (تیموری، قراقویونلو و آققویونلو) و همچنین قلمرو عثمانی[۲].
فصل دوم به بررسی اندیشههای شیعی در قرن هشتم و نهم میپردازد و آثار فقهی و کلامی شیعه، نفوذ تشیع در تصوف، تشیع غالی و حروفيه را شرح میدهد[۳].
فصل سوم به خانقاه شیخ صفی اختصاص دارد و روند تبدیل آن از کرسی ارشاد به تخت سلطنت، همچنین اقدامات شاه اسماعیل برای رسمی کردن مذهب تشیع و اعلام رسمی مذهب دوازدهامامی (در مقابل تشیع غالی) و نقش قبایل ترک در خدمت صفویه را بررسی میکند[۴].
فصل چهارم بر موضوع مهاجرت علمای مناطق عرب به ایران تمرکز دارد. این بخش به تشیع در جبلعامل و مهاجرت علمای حله، نجف و بحرین به ایران در قرن دهم و یازدهم میپردازد و سوابق علمی و تأثیرات این مهاجرت در ترویج تشیع در ایران صفوی را بررسی میکند[۵].
فصل پنجم به زندگی و تحصیل محقق کرکی میپردازد و شامل سفرهای علمی او به بلاد عربی برای تحصیل نزد علمای سنی و شیعه، اساتید او و تحقیقاتش در نجف استref> همان، ص172-161</ref>.
فصل ششم، ارتباط کرکی با سلاطین صفوی را شرح میدهد؛ از جمله دیدار کرکی با شاه اسماعیل در سال ۹۱۴ق، ستایش از شاه اسماعیل و مخالفت او با کشتن علمای سنی هرات توسط شاه اسماعیل، و فعالیتهای او در دوران شاهطهماسب از جمله سفر به کاشان و اصفهان[۶].
فصل هفتم به فرمان شیخالاسلامی محقق کرکی از سوی شاهطهماسب میپردازد[۷] فصل هشتم به تأثیر فکری، فقهی و سیاسی کرکی بر دولت صفوی، از جمله دیدگاه او درباره نمازجمعه و ولایتفقیه، مخالفت شیخ ابراهیم قطیفی با وی، موضع علمای شیعه در برابر تصوف و فتاوی او در زمینه قصهخوانی اشاره میکند[۸]. فصل نهم نیز به آثار مکتوب محقق کرکی پرداخته و آنها را معرفی میکند[۹].
فصل دهم معرفی به شاگردان محقق کرکی و نقش آنها در دولت صفوی، از جمله شاگردان عرب، ایرانی و استرآبادی و همچنین نقش علمای استرآباد در دربار صفوی اختصاصیافته است[۱۰].
فصل یازدهم مناصب فرزندان و نوادگان کرکی را در دولت صفوی برشمرده و به جایگاههای مهمی که آنان در حکومت صفوی به دست آوردند، اشاره میکند، مانند منصب شیخالاسلامی و وزارت[۱۱].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.