آنا آخماتوا و مشرقزمین
آنّا آخماتِوا و مشرقزمین تألیف مرضیه یحییپور، پژوهشگر ادبیات؛ کتابی است که به بررسی زندگی و شعر آنّا آخماتِوا، یکی از دو شاعرۀ مشهور سدۀ بیستم روسیه میپردازد. این اثر با تحلیل اشعار آخماتِوا و تأثیرپذیری او از مشرقزمین، به بررسی نقشمایههای اصلی اشعار این شاعرۀ برجستۀ روس و ارتباط عمیق او با فرهنگ و حکمت شرقی میپردازد و نشان میدهد چگونه آخماتِوا خود را «دختر شرقی» مینامید و در اشعارش به جستجوی معرفت و حکمت در مردمان شرقی پرداخته است.
| آنّا آخماتِوا و مشرقزمین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | یحییپور، مرضیه (نویسنده) |
| ناشر | پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1392 |
| چاپ | اول |
| شابک | 9‑723‑426‑964‑978 |
| موضوع | آخماتووا، آنّا آندری یونا، 1888-1966م -- نقد و تفسیر -- شاعران روسی -- قرن 20م -- سرگذشتنامه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PG ۳۴۴۳/آ۳ی۷۷ |
ساختار
این کتاب در چهار فصل اصلی (فصل اول: زندگی و آثار آنّا آخماتِوا، فصل دوم: نقشمایههای اصلی اشعار آنّا آخماتِوا، فصل سوم: شرق در اشعار آنّا آخماتِوا، فصل چهارم: باریس ائیخنبائوم: «آنّا آخماتِوا ـ تجربۀ تحلیل») تشکیل شده است.
گزارش کتاب
کتاب «آنّا آخماتِوا و مشرقزمین» اثر مرضیه یحییپور، پژوهشی است در بررسی زندگی و شعر آنّا آخماتِوا (1888-1966م)، یکی از برجستهترین شاعران زن روسیه در سدۀ بیستم. آنّا آندرهیونا گورنکا (آخماتِوا) از چهرههای شاخص سدۀ نقرهای ادبیات روسیه است که چه در زمان حیات و چه پس از آن، به عنوان محبوبترین شاعر معاصر زن روسیه شناخته شده است. وی به همراه همسر اولش، نیکالای گومیلیوف و چهار شاعر دیگر، مکتب آکمهایسم را در روسیه بنیان نهاد.
در فصل اول کتاب به زندگی و آثار آنّا آخماتِوا پرداخته شده است. معروفترین مجموعههای اشعار آخماتِوا شامل «شامگاه» (1912)، «تسبیح»، «فوج سپید»، «بارهنگ»، «آنو دومینی/پس از میلاد»، «نی»، «فرد» و «گذرِتندِ زمان» هستند که در این فصل ضمن معرفی اشعار هر کدام از این مجموعهها، نمونههایی از اشعار نیز ارائه شده است. اشعار آخماتِوا را میتوان به دو دورۀ پیش از سال 1914 و پس از آن تقسیم کرد که اشعار دورۀ اول در فرهنگ عامۀ روسی به اشعار زنانه معروف است.
فصل دوم کتاب به نقشمایههای اصلی اشعار شاعر اختصاص دارد. آخماتِوا که پس از انقلاب اکتبر 1917 روسیه جلای وطن نکرد و در دوران جنگ جهانی دوم نیز در میهن ماند، بخش عمدهای از اشعار پختۀ خود را به وطن و جنگ اختصاص داد. با وجود نامهربانیهای رژیم استالین نسبت به او و خانوادهاش، آخماتِوا در اشعارش همچون میهنپرستی دوآتشه ظاهر شد. مجموعههایی مانند «مجموعه لنینگراد» و «رکوییم» از نمونههای برجستۀ این دوره هستند.
فصل سوم به اشعار مرتبط با شرق آخماتِوا میپردازد. شاعر حضور در شرق را دو بار تجربه کرد و علاوه بر آن، با اشعار شاعران پیشکسوت مانند پوشکین و لرمانتف که شیفتۀ شرق بودند، آشنا بود. این آشناییها سبب شد تا او در مردمان شرقی به جستجوی معرفت و حکمت بپردازد و طبیعت شرق را شگفتانگیز بپندارد. در اشعار شرقی آخماتِوا، طنین رود و چهچهۀ عندلیب شرقی و رایحۀ گلهای سرخ و یاس ایرانی حضوری برجسته دارند. اصل و نسب خانوادگی و علاقۀ عمیق او به شرق باعث شد خود را «دختر شرقی» بنامد.
فصل چهارم به ترجمۀ اثر باریس میخائیلوویچ ائیخنبائوم با عنوان «آنّا آخماتِوا ـ تجربۀ تحلیل» اختصاص یافته است. در ابتدای این فصل شرح مختصری از زندگی و فعالیتهای ادبی ائیخنبائوم، منتقد تاریخ ادبیات روسیه ارائه شده و سپس ترجمۀ تحلیل پیچیدۀ او با نمونههایی از اشعار آخماتِوا به زبان روسی و برگردان فارسی آنها آورده شده است. برای درک بهتر ویژگیهای شعر آخماتِوا، تلفظ روسی واژهها و عبارات در جایجای این فصل ارائه شده است.
این کتاب با بررسی عمیق ارتباط آخماتِوا با مشرقزمین، گامی مهم در شناخت ابعاد ناشناختۀ شعر این شاعرۀ بزرگ روسیه برداشته است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات