غریبترین آشنا
غریبترین آشنا؛ پژوهش و تحقیق پیرامون شخصیت حضرت امکلثوم (ع)، از آثار مترجم، نویسنده و امامتپژوه معاصر، علیاکبر مهدیپور (متولد 1324ش)، زندگی و شخصیت ایشان و نقش تأثیرگذارش در نهضت امام حسین(ع) را میشناساند و به یکی از قدیمیترین شبهات تاریخ اسلام، یعنی افسانه «ازدواج حضرت امکلثوم با خلیفه دوم»، پاسخ میدهد.
| غریبترین آشنا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مهدیپور، علیاکبر (نويسنده) هاشمی، جواد (پژوهش) |
| عنوانهای دیگر | تحقیقی جامع پیرامون شخصیت والای حضرت ام کلثوم عليها السلام ** غریبترین آشنا: پیرامون شخصیت والای حضرت ام کلثوم عليها السلام |
| ناشر | آرام دل ** دار الملاک للفنون و الآداب و النشر |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1391ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-199-193-9 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 93 م 8الف 52/2 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- علیاکبر مهدیپور با تأکید بر ضرورت شبههزدایی از حریم باورها، افزوده است: در این مجموعه فرازهایی از زندگی حضرت امکلثوم (ع) در عهد مادر، در عهد پدر و در مسیر کربلا، در راه شام، در بازگشت به مدینه، خطبهها و سرودهها و احادیث برجایمانده را تقدیم میکنیم آنگاه به تفصیل پیرامون ازدواج آن حضرت با عمر بن خطاب سخن میگوییم و اثبات میکنیم که چنین ازدواجی اتفاق نیفتاده است. [۱]
ساختار و محتوا
- در ابتدای کتاب، یک شناختنامه دقیق از حضرت امکلثوم شامل نام، کنیه، والدین و القاب و ... ارائه شده است. اثر حاضر از 15 بخش به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
- بخش اول: «از ولادت تا مهاجرت» به وقایع مهم زندگی ایشان از میلاد، حضور در ماجرای فدک، ازدواج با عون بن جعفر و شهادت پدر بزرگوارشان امام علی (ع) میپردازد. این بخش تصویری روشن از دوران کودکی و جوانی ایشان در کنار معصومین ترسیم میکند.
- بخش دوم: «از مدینه تا مدینه» یکی از درخشانترین فصول کتاب است که به حضور فعال و مؤثر حضرت امکلثوم در نهضت عاشورا اختصاص دارد. گفتگوها و خطبههای کوبنده ایشان در کوفه و شام، نشاندهنده شجاعت، فصاحت و نقش برجسته ایشان در تبیین اهداف این قیام است.
- بخش سوم: «از تبار محدّثان» جایگاه روایی حضرت امکلثوم (ع) را ترسیم میکند و به معرفی کسانی میپردازد که از او روایت نقل کردهاند.
- بخش چهارم: «بنات الزهراء(ع)» مشخصات دختران حضرت زهرا (س) را بررسی میکند و اینکه: آیا آیا حضرت فاطمه(ع) دختری به نام سکینه(ع) داشت؟
- بخش پنجم: «تعدد دختران حضرت فاطمه(ع)» به پاسخ این مسأله میپردازد که آیا در سخنان اهل بیت(ع) و در متون تاریخی دو شخصیت جداگانه به نام حضرت زینب(ع) و حضرت امکلثوم (ع) مطرح شده است؟
- بخش ششم: «افسانه ازدواج ام کلثوم با عمر بن خطاب» این شبهه را با بررسی منابع عامه (22 منبع) توضیح میدهد.
- بخش هفتم: «بررسی اسناد روایات دالّ بر وقوع این ازدواج» به نقد سندی این احادیث و وضعیت تعداد 26 راوی آن میپردازد و ضعف سندی این روایات را آشکار میسازد.
- بخش هشتم: «نقطهنظرهای سه تن از علمای بزرگ شیعه» در این بخش دیدگاه عالمان بزرگ شیخ مفید، سید مرتضی و شیخ طوسی در رد یا تشکیک در این ازدواج مطرح میشود.
- بخش نهم: «نقد و بررسی محتوایی احادیث دالّ بر وقوع ازدواج» به خواستگاریهای ناموفق عمر میپردازد و انگیزههای آن را بیان میکند و نقد بزرگان اهل سنت را میآورد.
- بخش دهم: «تناقض فراوان در میان احادیث یادشده» به نقد محتوای روایات و استخراج ۲۴ تناقض آشکار در آن اختصاص دارد.
- بخش یازدهم: «ازدواج حضرت امکلثوم (ع) بین نفی و اثبات» اقوال مختلف و متضادّ در این مسأله را مطرح میکند.
- بخش دوازدهم: «آخرین سخن» تأکید دارد که ازدواج حضرت امکلثوم (ع) افسانه است و به عوامل ترویج این افسانه پرداخته است.
- بخش سیزدهم: «اشارهای کوتاه به زندگی پربار حضرت امکلثوم (ع)» مروری گذرا بر زندگی حضرت امکلثوم (ع) و حضور فعالش در نهضت عاشورا و تاریخ وفات اوست.
- بخش چهاردهم: «کتابشناسی توصیفی حضرت امکلثوم (ع)» نام و مشخصات تعداد 46 کتاب مستقلّ به زبان فارسی و عربی درباره حضرت امکلثوم (ع) و ازدواج ایشان را ذکر میکند.
- بخش پانزدهم: «اشعار» این بخش با گزینش و پژوهش جواد هاشمی (تربت) و میثم کریمی در 5 دفتر اشعار فراوانی از شاعران گوناگون در مدایح و مراثی حضرت امکلثوم (ع) در اختیار خوانندگان قرار میدهد.
نمونه مباحث
- همسفر حضرت زینب(ع) حضرت ام کلثوم دوّمین اختر تابناک برج عصمت، دوّمین دختر فرزانه خاندان وحی، درس شهامت و شجاعت، فصاحت و بلاغت، صلابت و پایداری را در مکتب مادر آموخت و در پرتو تربیت مستقیم پدر بزرگوارش به والاترین مراتب یک بانوی نمونه، در کنار خواهرش عقیله العرب، زینب کبری نایل آمد. حضرت امّ کلثوم به دلایلی، از جمله همنام و همکنیه بودن با خواهرش حضرت زینب، مظلومیت مضاعفی از پدر به ارث برده، حتی اصل وجودش مورد شک و تردید قرار گرفته است. تا جایی که علامه بزرگوار سید عبدالرزاق مقرّم اصرار دارد که امّ کلثوم همان زینب کبری میباشد. یکی دیگر از پژوهشگران معاصر مینویسد: امّ کلثوم کنیه زینب کبری میباشد و بهترین دلیل بر نبودن چنین بانویی، نبود شرح زندگی روشن برای او در منابع تاریخی میباشد. برخی دیگر از تاریخنگاران پس از اذعان بر وجود این بانو، حضور ایشان را در کربلا را مورد تردید قرار دادهاند.... [۲]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.