زاد المسافر و قوت الحاضر

زاد المسافر و قوت الحاضر، از آثار داروساز، پزشک و مورخ معروف مغربى قيروانی قرن چهارم هجری قمری، ابوجعفر احمد بن ابراهیم بن ابى‌خالد جزار مشهور به ابن جَزّار (متوفای 369ق‌)، است که به توضیح انواع بیماری‌ها و دردهای اعضای بدن انسان و روش‌های معالجه آن می‌پردازد. پژوهشگران معاصر، محمد سویسی، راضی جازی، جمعه شیخه و فاروق عسلی این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و تعلیقاتی ارزنده بر آن افزوده‌اند. و محمد سویسی، مقدمه‌ای برای آن نوشته و شخصیت و آثار ابن جزار و نیز ویژگی‌ها و روش اثر حاضر را معرفی کرده است.

زاد المسافر و قوت الحاضر
زاد المسافر و قوت الحاضر
پدیدآورانابن جزار، احمد بن ابراهیم (نويسنده)

سویسی، محمد (محقق) عسلی، فاروق (محقق) شیخه، جمعه (محقق)

جازی، راضی (محقق)
ناشرالمجمع التونسي للعلوم و الآداب و الفنون (بیت الحکمة)
مکان نشرتونس
سال نشر1999م
چاپ1
شابک-
موضوعپزشکی - متون قديمی تا قرن 14 - پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
زبانعربی
تعداد جلد2
کد کنگره
‎‏/‎‏الف‎‏17‎‏ ز‎‏2 128/3 R
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

  • «مجمع تونسی علوم و ادبیات و هنرهای بیت الحکمه»، کتاب حاضر را اثری دانشنامه‌ای و از مهمترین آثار ابن جزار شمرده و افزوده: خصوصیت این اثر در روابط بین تمدنی و فرهنگی آن است که باعث انتشار گسترده آن در جهان شده است.[۱]
  • ابن جزار، تأکید کرده است که من کوشیدم خلاصه و روشن بنویسم و در موارد لازم، مطلب را شرح بدهم تا یادآوری برای دانشوران و سرمایه‌ای برای همگان باشد و در جایی که طبیبی در دسترس نباشد، استفاده شود.[۲]
  • محمد سویسی، یکی از بارزترین ویژگی‌های علمی ابن جزار را نظم و رده‌بندی و «جداسازی بین پزشکی و داروسازی» دانسته است.[۳]


ساختار و محتوا

  • این اثر 2 جلدی از 7 مقاله و 157 باب، به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
  • جلد اول:
  1. دردها و دواهای عوارض مربوط به سر (26 باب)
  2. درمان بیماری‌های صورت (25 باب)
  3. معالجه همه بدن (16 باب)
  4. درمان دردهای معده (20 باب)
  • جلد دوم:
  1. معالجه دردهای کبد و کلیه (20 باب)
  2. معالجه دردهای دستگاه تناسلی (20 باب)
  3. علاج دردهای داخل پوست (30 باب).

اصطلاح‌شناسی

  • محققان، اسامی تعداد 669 اصطلاح و گیاه طبی مطرح‌شده در کتاب حاضر را به ترتیب الفبایی آورده و به‌صورت مختصر بر اساس مطالب ابن جزار در «زاد المسافر و قوت الحاضر» و 6 منبع دیگر تعریف کرده‌‌اند. [۴]

نمونه مباحث

  • پزشکان دانشور گذشته در بسیاری از موارد بیان کرده‌اند که هضم غذا در بدن، در 3 موضع انجام می‌شوم: اول در معده، دوم در کبد و سوم در اعضای بدن.... [۵]

پانویس

  1. مقدمه ناشر، ج1، ص6.
  2. مقدمه نویسنده، ج1، ص54.
  3. مقدمه محقق، ج1، ص25.
  4. متن کتاب، ج2، ص685 -771.
  5. همان، ج2، ص393.

منابع مقاله

  • مقدمه و متن کتاب.


وابسته‌ها