وسواس
| وسواس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | زمانی، مصطفی (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | پیدایش، رشد و علاج ** وسواس: پیدایش، رشد، علاج |
| ناشر | برگ شقايق |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1387ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-7861-41-9 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ز۸و۵ 533 RC |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
وسواس: پیدایش، رشد و علاج، اثر مصطفی زمانی (معاصر) به بررسی جامع پدیده وسواس (شکوتردید بیمارگونه) در ابعاد مختلف فقهی، روانشناسی، اجتماعی، و اخلاقی میپردازد و راههای پیدایش، نمو و روشهای درمان آن را از دیدگاه اسلام و معصومین(ع) ارائه میدهد.
ساختار
کتاب در یک مجلد تنظیم شده و مطالب آن در سه بخش اصلی: «منشأ وسواس»، «رشد وسواس» و «درمان وسواس» و همچنین یک مقدمه مفصل ارائه شده است.
سبک نگارش
نویسنده برای بررسی مسائل وسواس، به آیات قرآن مجید و روایات متعددی از ائمه اطهار (ع) استناد کرده و احکام شرعی مربوطه را تبیین مینماید[۱].
گزارش محتوا
بخش مقدماتی این بخش به بیان کلیاتی درباره بیماری وسواس، رابطه متقابل جسم و فکر در سلامت یا بیماری انسان، و اهمیت توجه به قرآن برای دستیابی به تعقل و تدبر در امور میپردازد. نویسنده بر نقش پیشگیری اسلام از بیماریها (چه جسمی و چه روحی) تأکید کرده و هشدار میدهد که سقوط روحی و وسواس تدریجی است و دشمن (شیطان) برای گمراهی سوگند خورده است. در این بخش همچنین به نقش ابلیس و شیاطین، اقسام وسوسههای بیاساس در مسائل طهارت و نجاست و وسوسههای سیاسی پرداخته شده است. در پایان، مراحل رشد وسواس و ریشه روانشناختی آن (اضطراب روحی) مطرح میشود[۲].
بخش اول: منشأ وسواس این بخش با تعریف وسواس بهعنوان یک حالت روحی که در انجام یک کار تردید ایجاد میکند، آغاز شده و انواع وسواس را برمیشمرد؛ از جمله وسواس در عبادت (مثل وضو، غسل، طهارت و نجاست) که نشانه گمراهی از سوی شیطان است. در این قسمت به اهمیت درک شرایط زمان و اعتدال در دین، و نقش آگاهی صحیح (علم به حکم) و همچنین نداشتن آگاهی بهعنوان منشأ انحراف وسواس اشاره شده است. همچنین به دامها و نقشههای شیطان در وسوسه همگانی، فریبدادن پرهیزکاران، و جنگ با خدا (از طریق عدمپذیرش احکام) اشاره میشود. داستانهایی نظیر گفتگوهای شیطان با حضرت موسی (ع) و دام او برای حضرت یوسف (ع) نیز بهعنوان نمونههای وسوسه ذکر شده است[۳].
بخش دوم: رشد وسواس این بخش گسترش وسواس در مسائل عملی و روزمره را شرح میدهد. برخی از موضوعات عملی موردبحث عبارتاند از: پرهیز از آسیبزدن به بدن (ضرر زدن به بدن)، احکام آب و پاکی/نجاست رطوبتها (مثل آب توالت و مقدار آب وضو) و مسائل مربوط به جنابت و خونهای زنان. همچنین به ابتلای وسواسی در نماز (مانند شک در وقت یا نماز در سفر)، ترک مستحبات، و مسائل مالی (مانند خمس و زکات) اشاره شده است. این بخش شامل مسائل روزه (مانند روزه مشکوک یا وسوسه جنسی در ماه رمضان) و آداب غذادادن به کودک است. در ادامه، دامهای شیطان در امور اقتصادی و اجتماعی مانند ربا، معاملات بازار، شغل کشاورزی و مسائل ازدواج (مثل چانهزدن یا ازدواج با دختران ستمدیده) نیز بهتفصیل موردبررسی قرار میگیرد[۴].
بخش سوم: درمان وسواس این بخش بر روشهای عملی و معنوی رهایی از وسواس تمرکز دارد. ابتدا به راههای پیشگیرانه از طریق تقویت جسمی (تقویت در رحم و بعد از ولادت) و درمان هماهنگ (توجه به ورزش و تربیت) تأکید میشود. سپس، شفا و کمک جستن از خداوند (شفای الهی و ذکر خدا) و لزوم توجه دقیق به احکام شرعی موردتأکید قرار میگیرد. درمانها همچنین شامل استفاده از مواد طبیعی مانند سدر، انار، سیب، حنا، تربت امام حسین (ع)، نمک و مسواک و رعایت بهداشت و عطر برای تقویت روح و روان است. این بخش بر اهمیت تلاش، کوشش و برنامهریزی برای مقابله با وسوسه تأکید کرده و داستانهای عبرتآموزی را ذکر میکند. در پایان، نویسنده روشهای قطعی علاج وسواس و نکاتی برای گفتگو با فرد وسواسی ارائه میدهد و بر این نکته تأکید میکند که بزرگترین نقشه شیطان، همان وسواس است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.