خواص و مفاهیم اسماء الله الحسنی
خواص و مفاهیم اسماء الله الحسنی، تألیف ملا حبیبالله شریف کاشانی (حدود ۱۱۷۰–۱۲۶۲ق)، با ترجمه و شرح استاد محمدرسول دریایی، به بررسی نامهای زیبای خداوند (اسماء الحسنی) و مفاهیم عمیق آنها میپردازد. این اثر همچنین ارتباط این نامها با علم حروف و اعداد (ابجد) و کاربردهای عملی آنها در ذکر و مناسک معنوی را برای دستیابی به فواید دنیوی و اخروی شرح میدهد.
| خواص و مفاهیم اسماء الله الحسنی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کاشانی، حبیبالله بن علیمدد (نويسنده)
دریایی، محمد رسول (مترجم) دریایی، محمد رسول ( شارح) |
| عنوانهای دیگر | رسالة فی خواص أسماء الله الحسنی و معانیها ** نامهای زیبای خداوند |
| ناشر | صائب |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1384ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | خدا - نامها، خواص - خدا - نامها - جنبههای قرآنی - خدا -- احادیث |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ک24 ر5041 219/9 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب، مشتمل است بر:
- بخشهای مقدماتی (شامل: «سخن ناشر»، «درباره مترجم»، «فرهنگ مفاهیم ذکر و علم اعداد ابجدی»، «دایره ابجد» (با زیرمجموعههای متعدد)، «زندگینامه ملا حبیبالله شریف کاشانی (مؤلف کتاب)» و...
- بخش اصلی و بدنه کتاب، با عنوان «اسماء الله الحسنی».
- بخش پایان و تکمیلی، شامل:
- خلاصه فوائد و خواص بعضی از اسماء الحسنی؛
- فهرست توضیحی اسماء الحسنی؛
- فهرست پژوهههای مترجم؛
- منابع تحقیقی کتاب.
روش نگارش
نگارش کتاب با این ویژگیها همراه است:
- دستهبندی نظاممند: مانند تفکیک انواع ذکر (جلی و خفی) و مراتب آن.
- تلفیق علم اعداد ابجدی: تحلیل ارتباط حروف، اعداد و خواص اسماء.
- استناد به منابع معتبر: مانند آثار شیخ رجب برسی(813-743ق).
- بهکارگیری نمودارها و جداول.
گزارش محتوا
«فرهنگ مفاهیم ذکر و علم اعداد ابجدی»: در این بخش، مؤلف ابتدا انواع ذکر را به دو دستهی «ذکر اصغر» و «ذکر اکبر» تقسیم کرده و برای هریک تعریف دقیقی را ارائه میدهد. سپس از حروف ابجد و اعداد آن سخن میگوید[۱].
پس از این مباحث، نویسنده به تبیین علم ابجد روی میآورد و با تشریح روش محاسبه ارزش عددی حروف، چگونگی تکسیر اسماء الهی را آموزش میدهد. در این قسمت، ارتباط میان حروف، اعداد و مفاهیم باطنی اسماء به شکلی نظاممند توضیح داده شده و مثالهای متعددی برای درک بهتر این رابطه ارائه میشود. همچنین، به نقش آیةالکرسی در تقویت ذکر و نیز وظایف فرشتگان موکل بر اسماء الهی اشاره شده است[۲].
بخش اصلی کتاب ("اسماء الله الحسنی")، به شرح یکصد نام از نامهای خداوند اختصاص دارد. برای هر نام، ابتدا معنی آن و سپس خواص معنوی و مادی، کاربردهای عملی (مانند کسب رزق) و تعداد خاص ذکر آن بر اساس علم ابجد بیان شده است[۳].
ویژگیها
یکی از ویژگیهای مهم این اثر، وجود "مباحث پژوهشی از مترجم" است که برای بسیاری از اسماء الهی ارائه شده است[۴]. این مباحث، به بررسی عمیقتر معانی اسما، تحلیل ریشهشناختی کلمات و استخراج مفاهیم از آیات قرآن و روایات ائمه اطهار(ع) میپردازند و اعتبار علمی و عمق تفسیری بیشتری به این اثر میبخشند.
نمونه مباحث
- برای اسم "الله"، عدد ابجدی کبیر 66 است. در کتاب ذکر شده است که "هرکس با همین عدد (66 بار)، هر صبح و عصر و بعد از نمازها و آخر شب ذکر شریف «یا الله» را از صمیم قلب بگوید، در مسائل دنیوی و اخروی او بسیار مجرب است"[۵]. همچنین مداومت بر ذکر «الله» در خلوت، "موجب مشاهدهی امور شگفت و شگفتیها" خواهد بود[۶].
- در مباحث پژوهشی، مترجم برای نام "الواحد"، مینویسد: بنا بر تحقیقی که در این اسم شده، بازگشت اسم "الواحد" به "الأحد" است و "الواحد" مرتبهی ظهور حقیقت «احدیت» میباشد؛ ازاینرو، عرفا با استناد به احادیث وارده در این باب هرگونه عددیّت یا حتّی اعتبار وحدت عددی را از ذات خداوند نفی کرده و به وحدت اطلاقی وی قائلند که دربردارندهی هرگونه وحدتی در مقام کمال میباشد و در اینباره روایتی از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده است[۷].
- درباره "الصمد"، روایتی از امام حسین(ع) نقل شده که حضرت پنج معنا را برای آن ذکر فرمودهاند:
- کسی که در منتهای سیادت و آقایی است؛
- ذاتی که دائم و ازلی و جاودانی است؛
- وجودی که جوف ندارد؛
- کسی که نمیخورد و نمیآشامد؛
- کسی که نمیخوابد، شریک ندارد و حفظ چیزی بر او مشکل نیست و چیزی از او مخفی نمیماند[۸].
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.