خطبهها و اندرزهای شاهان در شاهنامه فردوسی
خطبهها و اندرزهای شاهان در شاهنامه فردوسی تألیف نصرت صفینیا (متولد 1321ش)؛ پژوهشگر ادبی؛ کتابی است که به گردآوری و تحلیل سخنرانیها و پندهای شاهان و فرمانروایان ایرانی در شاهنامه فردوسی میپردازد و با توضیحاتی مختصر، اهمیت این خطابهها را در ساختار سیاسی و فرهنگی ایران باستان نشان میدهد.
| خطبهها و اندرزهای شاهان در شاهنامه فردوسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صفینیا، نصرت (نویسنده) |
| ناشر | هورآفرید |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1393 ش |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-964-9092-56-0 |
| موضوع | شاهنامه فردوسی -- شاهان و فرمانروایان -- نقد و تفسیر |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR 4497/ش 2ص 71393 |
ساختار
این کتاب در یک جلد و بدون تقسیمبندی فصلهای مجزا، به صورت پیوسته خطبههای شاهان را از هوشنگ آغاز کرده و با سخن پایانی یزدگرد سوم به پایان میبرد.
گزارش کتاب
کتاب «خطبهها و اندرزهای شاهان در شاهنامه فردوسی» به بررسی آیین سخنرانی شاهان ایرانی در هنگام بر تخت نشستن و همچنین اندرزهای آنان به جانشینان و بزرگان کشور میپردازد. نویسنده با استناد به شاهنامه فردوسی نشان میدهد که از دیرباز، رسم بر این بوده است که پادشاهان در آغاز فرمانروایی خود، در انجمن بزرگان حاضر شده و برنامهها و خط مشی حکومت خود را اعلام میکردند.
این اثر با اشاره به تاریخچه شاهنامه و منابع مورد استفاده فردوسی آغاز میشود و سپس به بررسی سلسلههای پادشاهی پیشدادیان و کیانیان میپردازد. نویسنده توضیح میدهد که چگونه شاهان ایرانزمین برای تصمیمگیریهای مهم با ردان، موبدان و سران لشکر مشورت میکردند و این انجمن بزرگان از قدرت قابل توجهی برخوردار بود.
کیومرث به عنوان نخستین پادشاه ایرانی معرفی شده، اما اولین خطابه ثبت شده در انجمن بزرگان از هوشنگ است. جمشید نخستین پادشاهی است که هم نقش شهریاری و هم موبدی را ادغام کرد، اما خودپرستی او منجر به شورش مردم و به قدرت رسیدن ضحاک شد. از ضحاک هیچ خطابهای در انجمن بزرگان ثبت نشده است.
فریدون در اولین روز ماه مهر تاجگذاری کرد و جشن مهرگان را بنیان نهاد. منوچهر اولین پادشاهی بود که به طور رسمی جانشین خود را در انجمن بزرگان معرفی کرد و رسم وصیت به جانشین را پایهگذاری نمود. کیخسرو اولین شاه ایرانی بود که پیش از مرگ، اندرزهای خود را به بزرگان ارائه داد.
زیباترین و طولانیترین خطابهها از آن اردشیر بابکان، بنیانگذار سلسله ساسانی است که در آن بر دادگری به عنوان گنج بیپایان پادشاهی تأکید میکند. کتاب با گردآوری این خطابهها و ارائه توضیحاتی مختصر درباره هر یک، منبع ارزشمندی برای درک ساختار سیاسی، فرهنگی و اخلاقی ایران باستان فراهم میکند.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات