سیری در منهاج السنة
| سیری در منهاج السنة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسینی میلانی، علی (نويسنده)
هیئت تحریریه انتشارات الحقایق (مترجم) علامه حلی، حسن بن یوسف ( نویسنده) ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم ( نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | پژوهشی در شخصیت و اندیشه ابن تیمیه ** منهاج السنة النبویة في نقض الشیعة القدریة. ترجمه ** منهاج الکرامة في معرفة الإمامة. ترجمه |
| ناشر | مرکز الحقائق الإسلامیة |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1396ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | علامه حلی، حسن بن یوسف، 648 - 726ق. منهاج الکرامه فی اثبات الامامه - نقد و تفسیر - ابن تیمیه، احمد بن عبد الحلیم، 661 - 728ق. منهاج السنه النبویه فی النقض الشیعه القدریه - نقد و تفسیر - امامت - دفاعیهها و ردیهها - شیعه - دفاعیهها |
| زبان | عربی - فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /ع802152 223 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سیرى در منهاج السنة، تألیف سید علی حسینی میلانی (متولد 1327ش)، به طور خاص به نقد کتاب منهاج السنة النبوية اثر ابن تیمیّه و دفاع از حریم امامت و ولایت امیرمؤمنان علی بن ابیطالب(ع) نگاشته شده است.
انگیزه نگارش
هدف اصلی نویسنده در این کتاب، شناخت ابن تیمیه و معرفی دقیق و کامل اوست که منشأ نزاع طولانی و جدال بسیاری در بین قوم خود شده است؛ برخی با تعصب بر او و باورهایش لقب شیخالاسلام دادهاند و او را تنها دریچه و دروازه آشنایی با عقاید اسلامی دانستهاند. برخی دیگر علیه ابن تیمیه سخن گفتهاند و او را از زنادقه قرار دادهاند تا جایی که به کفر کسی فتوا دادهاند که ابن تیمیه را شیخالاسلام بنامد[۱].
ساختار
این اثر دوجلدی مشتمل بر مقدمه و ده بخش است. نویسنده در هر بخش در ضمن عناوین متعدد در مقام نقد افکار ابن تیمیه برآمده است.
سبک نگارش
ویژگیهای اصلی شیوه نگارش این کتاب عبارتاند از:
- روش استنادی و ارجاع مستقیم: نویسنده برای شناخت اندیشۀ ابن تیمیّه و پرهیز از برداشتهای شخصی، مستقیماً به کلمات خود او در منهاج السنة مراجعه کرده است [۲].
- نقد تناقضات: نویسنده به آشکارساختن تناقضات موجود در کلام ابن تیمیّه و همچنین فریبکاری و ترویج دروغ در احادیث توسط او توجه ویژهای دارد[۳].
- توجه به دیدگاه پیشینیان (سلف) و متأخرین (خلف): در مباحث کلامی، مانند صفات خدا یا رؤیت او، به اختلاف دیدگاههای سلف و خلف در مورد تفسیر آیات متشابه پرداخته میشود [۴].
گزارش محتوا
مباحث برخی بخشهای کتاب عبارت است از:
بخش یکم: ابن تیمیة و اعتقاد به تشبیه و تجسیم:
این بخش به نقد اساسی دیدگاه کلامی ابن تیمیّه میپردازد. ابن تیمیّه باتکیهبر ظاهر الفاظ و صفات خبری خداوند (مانند «استوی» و «ید») [۵]، تفسیر آنها را بر معنای حقیقی، مذهب سلف میداند [۶] این روش به عقیدۀ نویسنده، منجر به تشبیه و تجسیم (قائلشدن به جسم بودن و اعضاء و جوارح برای خدا) میشود [۷] ابن تیمیّه همچنین وجود مجاز در قرآن را انکار میکند[۸] و به خداوند مکان و جهت نسبت میدهد [۹].
بخش دوم: ابن تیمیة و باورهای دیگر:
در این بخش، باورهای کلامی دیگر ابن تیمیّه موردبررسی قرار میگیرد. در بحث رؤیت خدا، ابن تیمیّه آن را در آخرت اثبات میکند، اما در مورد عصمت، او تنها عصمت در تبلیغ احکام شرعی را میپذیرد و معتقد است که انبیا و ائمه شیعه در سایر امور دچار خطا میشوند [۱۰] همچنین ابن تیمیّه تقیه را رد کرده و آن را عملی شرکآلود و شعار دین منافقین میداند [۱۱] در موضوع زیارت قبور، او ساختن بنا بر روی قبر و گریه بر مردگان را منع کرده و آن را عملی شرکآمیز میشمارد [۱۲]
بخش سوم: امامت و خلافت از نظر ابن تیمیة:
ابن تیمیّه در این قسمت به دفاع از خلفای سهگانه میپردازد [۱۳] و تلاش میکند خلافت ابوبکر را با استناد به اجماع صحابه مشروع جلوه دهد [۱۴] او صراحتاً بر برتری و افضلیت ابوبکر، عمر و عثمان بر امیرمؤمنان علی بن ابیطالب(ع) تأکید دارد [۱۵] نویسنده در این بخش نشان میدهد که ابن تیمیّه حتی با تحریف روایت عبدالله بن عمر به دنبال اثبات این برتری بوده است [۱۶]
بخش چهارم: ابن تیمیة و امامت امیرمؤمنان علی بن ابیطالب(ع):
این بخش به دشمنی و کینهورزی ابن تیمیّه نسبت به امیرمؤمنان علی(ع) اختصاص دارد [۱۷] او در تلاش برای انکار فضائل حضرت علی (ع)، اسلامآوردن و نمازخواندن ایشان پیش از مردم را نفی میکند [۱۸]ابن تیمیّه بسیاری از مناقب معتبر امیرمؤمنان(ع) در کتب اهلسنت را تکذیب یا تضعیف میکند [۱۹]؛ از جمله حدیث «أنا مدينة العلم و علي بابها» [۲۰]، حدیث «أقضاكم علی» [۲۱]و حدیث ولایت «من كنت مولاه» [۲۲] و عصمت مطلق علی (ع) را انکار میکند [۲۳] در نهایت، ابن تیمیّه در مورد جنگهای امیرمؤمنان(ع) را غیر واجب و ناشی از اشتباه میداند [۲۴]
بخش پنجم: ابن تیمیة و فاطمه زهرا و امامان اهل بیت(ع):
ابن تیمیّه در این بخش، نسبت به فضائل حضرت فاطمه زهرا (س) و امامان اهلبیت(ع) اظهار تکذیب و نفی میکند[۲۵] او احادیث معتبر در فضائل حضرت فاطمه (س)، از جمله حدیثی که خشم او را خشم پیامبر (ص) میداند، تضعیف میکند[۲۶] همچنین، در قضیۀ فدک، ابن تیمیّه سعی میکند تا ابوبکر را تبرئه کرده و حق ادعای حضرت فاطمه (س) را انکار کند [۲۷]. ابن تیمیّه همچنین وجود امام دوازدهم، مهدی منتظر (عج) را انکار کرده و این باور را حماقت و گمراهی میداند[۲۸].
بخش هفتم: ابن تیمیة و شیعیان اهلبیت(ع):
در این بخش، دیدگاههای ابن تیمیّه درباره شیعیان (که او آنها را با واژۀ رافضه خطاب میکند) نقد میشود. ابن تیمیّه شیعیان را رافضه و بدعت گذار میداند [۲۹] و آنها را از نظر اعتقادات و اعمال به یهود و مسیحیان تشبیه میکند [۳۰] همچنین، ابن تیمیّه در این بخش از عبدالله بن سبأ دفاع میکند و تهمت شیعه بودن او را رد میکند[۳۱].
بخش دهم: ابن تیمیه و موضعگیری دانشمندان نسبت به او:
این بخش نظرات و مواضع علمای اهلسنت نسبت به ابن تیمیّه و عقاید او را مستند میکند[۳۲] در پایان، فهرستی از کتابهای مهمی که توسط علمای اهلسنت و شیعه در ردّ افکار ابن تیمیّه نگاشته شدهاند، ارائه شده است[۳۳].
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه، جلد1، ص21-20
- ↑ ر.ک: متن کتاب، جلد 1، ص 67، 79، 80
- ↑ ر.ک: همان، ص 280، 311
- ↑ ر.ک: همان، ص 57، 58
- ↑ ر.ک: همان، ص 37
- ↑ ر.ک: ص 49
- ↑ ر.ک: همان، ص 50
- ↑ ر.ک: همان، ص 67
- ↑ ر.ک: ص 79
- ↑ ر.ک: همان، ص 142
- ↑ ر.ک: همان، ص 146، 148
- ↑ ر.ک: همان، ص 154، 156
- ↑ ر.ک: همان، ص 165
- ↑ ر.ک: همان، ص 166، 174
- ↑ ر.ک: همان، ص 168، 179
- ↑ ر.ک: همان، ص 186، 188
- ↑ ر.ک: همان، ص 197
- ↑ ر.ک: همان، ص 199
- ↑ ر.ک: همان، ص 213، 277
- ↑ ر.ک: همان، ص 214
- ↑ ر.ک: ص 219
- ↑ ر.ک: همان، ص 324
- ↑ ر.ک: همان، ص 393
- ↑ ر.ک: همان، ص 377، 378
- ↑ ر.ک: متن کتاب، جلد 2، ص21
- ↑ ر.ک: همان، ص28
- ↑ ر.ک: همان، ص43
- ↑ ر.ک: همان، ص87
- ↑ ر.ک: همان، ص 178
- ↑ ر.ک: همان، ص194
- ↑ ر.ک: همان، ص 183، 184
- ↑ ر.ک: ص318، 320،325.
- ↑ ر.ک: ص357
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.