فیه ما فیه (با مقدمه و تصحیح نزهت)

فیه ما فیه تألیف جلال‌الدین محمد بلخی معروف به مولوی (۶۰۴-۶۷۲ق)، عارف و شاعر نامدار ایرانی، با مقدمه، تصحیح و تعلیقات بهمن نزهت، محقق و مصحح؛ کتابی است که اثری مهم و برجسته در ادب فارسی محسوب می‌شود. این اثر هم زبان طبیعی و شفاهی مولوی را در خود حفظ کرده و هم حاوی لبِّ لبابِ تجارب و اندیشه‌های عرفانی او است. کتاب حاضر مجموعۀ تقریرات و معارف مولانا است که او در مجالس وعظ و عرفان به شاگردان و مخاطبان خود بیان داشته است.

فیه ما فیه
پدیدآوران	مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد (مؤلف) نزهت، بهمن (مصحح و محقق)
ناشر	سخن
مکان نشر	تهران
سال نشر	1393
چاپ	اول
شابک	‎۷-۷۱۴-۳۷۲-۹۶۴-۹۷۸
موضوع	عرفان -- متون قدیمی تا قرن ۱۴ -- نثر فارسی -- قرن ۷ق
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	۱۳۹۳ ۹ف۸م/BP۲۸۵

ساختار

این کتاب شامل مقدمه مصحح، متن اصلی فیه ما فیه در شصت و نه فصل، و تعلیقات تحقیقی می‌باشد.

گزارش کتاب

فیه ما فیه مجموعۀ تقریرات و معارف مولانا جلال‌الدین محمد بلخی است که او در مجالس وعظ و عرفان برای شاگردان و مخاطبان خود بیان کرده است. این اثر که پس از دیدار مولانا با شمس تبریزی به نگارش درآمده، بیانگر تجارب عرفانی او از آن زمان تا واپسین ایام زندگانی‌اش می‌باشد. تصحیح حاضر بر اساس نسخه شماره ۲۱۰۹ موزه مولانا در قونیه انجام شده که به دلیل قدمت و کهنگی، از نزدیک‌ترین روایات به روایت اصلی مولانا محسوب می‌شود.

کتاب فیه ما فیه دارای شصت و نه فصل است که بدون مقدمه و دیباچه آغاز می‌شود. از میان این فصول، دو فصل به زبان عربی و یک فصل به عربی و فارسی نوشته شده است. ساختار فصول یکنواخت نیست؛ برخی فصول مفصل و طولانی هستند در حالی که برخی دیگر بسیار موجز و مختصر می‌باشند. مولانا در این اثر بیشتر معین‌الدین پروانه، از وزیران سلاجقه روم و برخی نزدیکان خود را مورد خطاب قرار داده است.

مهم‌ترین موضوعات مطرح شده در فیه ما فیه شامل جهان‌بینی عرفانی مولانا، آینده‌نگری و دیدگاه‌های او در باب دین و انسانیت، رفتار امرا و پادشاهان، حقیقت وجود آدمی، فضیلت انسان، مفهوم عارف، عشق و محبت الهی، و نظریه بنیادین عرفانی-فلسفی خلق مدام می‌باشد. زبان کتاب ساده و روان است و از پیچیدگی‌های لفظی دوری می‌جوید، اما در عین حال عمق معنایی والایی دارد.

این اثر از لحاظ سبک ادبی دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را در میان دیگر آثار عرفانی ممتاز می‌سازد. الفاظ برگزیده، لحن صمیمانه و آهنگین کلام، تصویرها و تمثیل‌های رسا از جمله ویژگی‌های بارز سبک مولانا در این کتاب است. فیه ما فیه به عنوان کتاب راهنمای مکتب مولوی در محافل عرفانی متداول بوده و عظمت محتوای آن از عنوان کتاب که به معنای "آنچه در اوست" می‌باشد، آشکار است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات