پرسش از هستی یا هستی پرسش
| پرسش از هستی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابراهیمی دینانی، غلام حسین (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | هستی پرسش |
| ناشر | مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ايران |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1395ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-600-7009-49-9 |
| موضوع | هستی شناسی (فلسفه اسلامی) - تفکر (فلسفه) - فلسفه اسلامی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 1395 4پ 1301 BBR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
از محسوس تا معقول، اثر غلامحسین ابراهیمی دینانی (متولد ۱۳۱۳ش)، فیلسوف و پژوهشگر حوزه حکمت و فلسفه است. این کتاب به بررسی سیر ادراک انسان از محسوسات تا معقولات میپردازد و رابطه بین عالم ماده و عالم عقل را تبیین میکند.
ساختار
کتاب شامل یک مقدمه، پانزده فصل اصلی، و نمایهها (آیات، روایات، اشعار، اشخاص، گروهها، کتابها، جاها، و منابع و مآخذ) است.
سبک نگارش
این کتاب با سبکی تحلیلی و کاوشگرانه نگاشته شده و نویسنده با طرح پرسشهای بنیادین، خواننده را به تفکر و تأمل درباره ماهیت شناخت و هستی دعوت میکند[۱].
گزارش محتوا
مقدمه: در این بخش، نویسنده به «شگفتانگیز بودن انسان» بهعنوان انگیزهای برای ورود به مباحث کتاب اشاره میکند. او بیان میدارد که حرکت انسان از عالم محسوس به معقول، سیر صعودی و روحی است که در هر مرحله، درجات ادراک و آگاهی انسان گسترش مییابد. این مقدمه، زمینه را برای درک مسیری فراهم میآورد که انسان برای رسیدن به فهم عمیق هستی طی میکند[۲].
فصل اول: شناختن علوم و شمردن دانشها: این فصل به طبقهبندی علوم و معارف میپردازد. نویسنده با اشاره به دیدگاههای ابونصر فارابی و شیخالرئیس ابن سینا، انواع دانشها را بر حسب موضوع و اهمیت آنها تبیین میکند[۳].
فصل دوم: گذار از تفکر به کلام و بازگشت از کلام به تفکر: این فصل به رابطه دیالکتیکی میان تفکر و کلام میپردازد. چگونگی تبدیل اندیشه به زبان و بازگشت از زبان به تفکر مورد بحث قرار میگیرد[۴].
فصل سوم: علم دلالت و عالم معنی: در این فصل، علم دلالت و چگونگی رابطه لفظ و معنی موردبررسی قرار میگیرد. نویسنده انواع دلالتها را تشریح میکند و بر این باور است که معنی واقعی در پس الفاظ نهفته است و انسان با تدبر در آن میتواند به کشف معانی عمیقتر نائل شود[۵].
فصل چهارم: صناعات منطق، قوانین نحو و صرف و عروض: این فصل به اهمیت ابزارهای منطقی و زبانی در فهم و تبیین معانی میپردازد. نویسنده نشان میدهد که چگونه قواعد منطق، نحو و صرف، و عروض به انسان کمک میکنند تا خطاهای فکری و زبانی را به حداقل برساند و به سخن محکم و استوار دست یابد[۶].
فصل پنجم: آیا طبیعت میتواند چیزی را بیافریند؟ این فصل به بررسی ماهیت «طبیعت» و قابلیتهای خلاقانه آن اختصاص دارد. نویسنده به این پرسش میپردازد که آیا طبیعت خود قادر به آفرینش است یا نیازمند علتی فراتر از خود است[۷].
فصل ششم: معقول موجود و موجود معقول: این فصل به تمایز و رابطه میان «معقول موجود» و «موجود معقول» میپردازد. نویسنده توضیح میدهد که موجودات معقول، یعنی آنچه با عقل درک میشود، چگونه در عالم هستی حضور دارند و چگونه عقل به آنها دست مییابد[۸]. افضل چیست؟ و برتر بودن کدام است؟ زبان فقط مجموعهای از لغتها نیست، قول و مقوله در مقولات دهگانه، از اشاره تا دلالت و از محسوس تا معقول، آنچه آغاز و انجام دارد، اختلاف میان آنها مقداری یا عددی، و یا معنوی است؟ هیچ موجودی بهخودیخود نابود نمیگردد، در انسان، عقل و خیال درهمآمیخته میشوند، فرا رفتن جسم یا فرودآمدن نفس؟ علم به اشیا به واسطه علم به سبب آنهاست، عناوین سایر فصول کتاب است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.