الجزء العالي المشهور؛ جزء محمد بن عاصم الثقفي الإصبهاني

جزء محمد بن عاصم الثقفي الأصبهاني، تألیف محمد بن عاصم ثقفی اصفهانی (تاریخ تولد و وفات: نامشخص) است. در پی جزء مذکور، «جزء أحمد بن عصام» ذکر شده است.

الجزء العالي المشهور جزء محمد بن عاصم الثقفي الإصبهاني
پدیدآوران	اصبهانی، محمد بن عاصم الثقفی (نويسنده) احمد بن عصام (نویسنده) عید، مفید خالد (محقق)
عنوان‌های دیگر	جزء أحمد بن عاصم
ناشر	دار العاصمة
مکان نشر	عربستان - ریاض
سال نشر	1409ق
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ویژگی‌ها

«جزء محمد بن عاصم»، به دلیل ویژگی‌های زیر، از جایگاه مهمی در علم حدیث برخوردار است:

1. صحت و پاکی از موضوعات: روایات این کتاب، مردد بین صحیح و حسن و حتی متواتر هستند و از هرگونه روایت موضوع و ساختگی به‌دورند.
2. شهرت و علو اسناد: این «جزء»، به‌واسطه شهرت و اسناد عالی آن (یعنی تعداد کم راویان در سلسله سند) مورد توجه است. این «علو اسناد»، به معنای نزدیک بودن سلسله سند به پیامبر اکرم(ص) است؛ به‌طوری‌که گاهی تنها سه یا چهار راوی بین محمد بن عاصم و صحابه وجود دارد. این ویژگی، از عوامل مهمی است که به این «جزء» شهرت بخشیده است.

ساختار و محتوا

1. مقدمه: این بخش، شامل توصیف کلی کتاب و اهمیت آن در علم حدیث است.
2. تمهید: این بخش، به‌عنوان پیش‌درآمدی مفصل، شامل چندین زیرمجموعه است به شرح زیر:
   1. شرح حال مؤلف: شامل معرفی مؤلف اصلی کتاب، کنیه و نسب وی (ابوجعفر محمد بن عاصم بن عبدالله ثقفی مدینی) و اطلاعاتی در مورد ولادت و نشو و نما و همچنین سفر او در طلب حدیث و شیوخ و شاگردان او.
   2. توصیف نسخه خطی: توضیحاتی در مورد نسخه‌های خطی مورد استفاده در تحقیق (نسخه «أ» و «ب»)، تعداد صفحات، سطرها و وجود «سماعات» و «اجازات» در حواشی آنها.
   3. توثیق جزء محمد بن عاصم: شامل اقوال علما درباره وثاقت و صحت این «جزء» و همچنین بحث درباره سماع محمد بن عاصم از سفیان بن عیینه.
   4. التعريف بمرويات جزء محمد بن عاصم:
      1. تعریف جزء در اصطلاح محدثین: «جزء»، به مجموعه‌ای از احادیث گردآوری‌شده از یک راوی (خواه وی از طبقه صحابه باشد، خواه از طبقه تابعین و خواه از طبقه بعد از آنان)، اطلاق می‌شود. جزء مورد بحث ما تماما از طریق محمد بن عاصم ثقفی روایت شده است.
      2. ترتیب مرویات جزء بر اساس شیوخ: روایات این جزء بر اساس شیوخ (اساتید) محمد بن عاصم مرتب شده‌اند؛
      3. بیان مرفوع و موقوف و مقطوع در روایات جزء و درجه اجمالا: احادیث این جزء، به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

   1. مرفوع: تعداد 35 روایت مرفوع در این کتاب وجود دارد.
   2. موقوف: تعداد 12 روایت موقوف در این کتاب ثبت شده است.
   3. مقطوع: تعداد 8 روایت مقطوع در این کتاب گنجانده شده است.

   بنابراین تعداد کل روایات موجود در این «جزء»، 55 روایت است.

   شهرت و اسناد جزء: اشاره به شهرت و اسناد عالی این «جزء»؛

   روش محقق در تحقیق: توضیح روش کار محقق، شامل مقابله نسخ خطی، تخریج احادیث و آثار موجود، شماره‌گذاری روایات، ضبط سند و متن و اشاره به پیوست کردن «جزء احمد بن عصام» برای تکمیل فایده.

3. متن اصلی کتاب: شامل مرویات محمد بن عاصم ثقفی.
4. جزء احمد بن عصام: این بخش به‌عنوان ضمیمه به کتاب اصلی اضافه شده است؛ زیرا در نسخه خطی اصلی همراه بوده است. این بخش شامل مرویات احمد بن عصام می‌باشد.

منابع مقاله

تمهید و متن کتاب.