الجامع لشرحی التجرید

الجامع لشرحي التجريد، مشتمل بر دو شرح بر کتاب تجريد الاعتقاد تألیف خواجه نصیرالدین طوسی (597-672ق)، در بررسی عمیق مسائل علم کلام اسلامی و به‌ویژه دفاع از عقاید شیعه امامیه است. اولین شرح عبارت است از كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد نوشته علامه حلی (647-726ق) و شرح دوم شرحی به قلم علی بن محمد قوشچی (متوفی 879ق) است.

الجامع لشرحی التجرید
پدیدآوران	علامه حلی، حسن بن یوسف (نويسنده) قوشچی، علی بن محمد (شارح) نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (نویسنده) خسروپناه، عبدالحسین (مصحح)
عنوان‌های دیگر	تجرید الاعتقاد في تحریر العقائد الإسلام. شرح ** کشف المراد شرح تجريد الاعتقاد
ناشر	کتا‌بفروشی‌ حا‌فظ و مصطفوی
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1396ش - 1438ق - 2017م
چاپ	1
شابک	‎978-60093-057-6-6
موضوع	نصیر الدین طوسی، محمد بن محمد، 597 - 672ق. تجرید الکلام فی تحریر العقاید الاسلام - نقد و تفسیر - قوشچی، علی بن محمد - 879ق. شرح تجرید الاعتقاد - نقد و تفسیر - کلام شیعه - قرن 7ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	3026ت6ن 210 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

کتاب شامل یک مقدمه تحقیقی به قلم محقق اثر و چهار مقصد (مقصد سوم تا ششم) است که هر یک به فصول و مسائل متعددی تقسیم می‌شوند. مقاصد اول و دوم کتاب تجرید در امور عامه و جواهر و اعراض تنها به ذکر عنوان آنها بسنده شده است.‏

شیوه نگارش

شیوه شرح بدین صورت است که بخشی از عبارت التجرید نقل شده و در ذیل آن شرح و توضیح علامه حلی با عبارت [العلامة الحلی] و شرح قوشجی با عبارت [الفاضل القوشجی] ارائه شده است.

ویژگی‌های کتاب

• کتاب «الجامع لشرحي التجريد» دیدگاه‌های علامه حلی و فاضل قوشجی را در قالب دو شرح و تفسیر عمیق گردآوری کرده است.

دو شرح علامه حلی و قوشجی مباحث خود را بر تمام مباحث تجرید الاعتقاد که شامل امور عامه و جواهر و اعراض است آورده‌اند و در چاپ‌های مستقل آنها مباحث تمام مقاصد آمده است اما در «الجامع لشرحي التجريد» از آوردن شرح دو مقصد اول و دوم صرف‌نظر شده است‏، ‏، . ‏

• مقدمه محقق به تعریف علم کلام اختصاص دارد و تفاوت‌های رویکردهای قدیم و جدید در این علم را تبیین می‌کند. این بخش، مبادی و مقدمات اصلی را در بر می‌گیرد که دربردارنده مباحثی چون شناخت خداوند، شناخت دین، شناخت نبوت، شناخت امامت، و شناخت اسلام و تمدن است. همچنین به مبحث معاد نیز در این مقدمه اشاره شده است.‏ پس از آن به معرفی کتاب تجرید الاعتقاد و شروح آن و نیز شرح حال علامه حلی و علی بن محمد قوشجی پرداخته است.‏

• در بین آثار علامه حلی کتاب «کشف المـراد» از‌ جامع‌ترین کتب‌ کلامی‌ علامه‌ حلی و اولین و مهم‌ترین شرح بر کتاب‌ تـجرید‌ الاعـتقاد خواجه طوسی است که به اعتراف برخی از شارحانِ دیگر تجرید‌ اگر‌ این شرح نبود مراد خـواجه دانـسته‌ نمی‌شد.‏

• اولین شرح مهم بین اهل‌سنت و جماعت که بر کتاب التجرید نوشته شده شرح یکی از بزرگ‌ترین متکلمین اشعری با نام خواجه شمس‌الدین محمود اصفهانی (متوفی 746ق) تحت عنوان تشیید القواعد است. این شرح از نصوصی است که در حوزه‌ها مورد تدریس قرار می‌گرفت. بر این شرح حواشی مهمی نوشته شده که حاشیه میر سید شریف جرجانی از آن جمله است. علاءالدین علی بن محمد سمرقندی قوشجی دومین شارح مهم کتاب تجریدالاعتقاد بین اهل‌سنت است. او در مقدمه شرحش چنین نوشته است: باوجود تلاش‌هایی که اصفهانی در شرح خود مبذول داشته، مطالب بسیاری در این کتاب مهم مانده است و بدین جهت به جهت تسهیل در فهم این کتاب شرحی روشن بر این کتاب بنویسم و افزوده‌های خوبی بر آن بیفزایم. شهید مطهری درباره این شرح ارزشمند می‌نویسد: شرح قوشجی سهم مؤثر و تأثیر عمیقی بر تاریخ فلسفه الهیه داشته است.‏
• شرح قوشجی باوجود حجم کم از بلاغت قوی و ساختاری استوار برخوردار است. همچنان که مشتمل بر مجموعه علومی است که کمتر شارحی توانسته؛ مانند آن بیاورد.‏ توجه متکلمین و علمای پس از قوشجی حکایت از اهمیت این شرح دارد. حاشیه جلال‌الدین دوانی و سید صدرالدین دشتکی شیرازی معروف به سید سند از جمله حواشی که بر شرح قوشجی نوشته شده است. .‏

منابع مقاله

1. مقدمه کتاب؛
2. سلیمانی بهبهانی، عبدالرحیم؛ زارعی، هادی؛ سبزی، حیدر؛ «روش‌شناسی كلامی علامه حلی رحمه‌الله»؛ کلام اسلامی، بهار 1395، شماره 97، ص 147 تا 166.
3. پایگاه ویکی‌نور، مقاله «كشف المراد في شرح تجريد الاعتقاد»؛
4. قوشچي، علي بن محمد، شرح تجريد العقائد لنصيرالدين محمد بن محمد الطوسي، ايران، قم، نشر رائد،1393ش؛