سیر مرثیهسرایی در ایران (از رودکی تا بهار)
سیر مرثیهسرایی در ایران (از رودکی تا بهار) تألیف نصرالله امامی (متولد ۱۳۲۸ش)؛ این کتاب گستره مرثیهسرایی در ادبیات فارسی را با همه ویژگیهایش بررسی میکند و تاریخ سرایش مرثیه از آغاز تا زمانی نزدیک به روزگار کنونی را دربر میگیرد. اثر حاضر تلاشی است برای شناساندن دقیقتر این گونه شعری در میراث ادبی فارسی و به بررسی سیر تاریخی مرثیهسرایی از دوره رودکی تا عصر ملک الشعرای بهار میپردازد.
| سیر مرثیهسرایی در ایران (از رودکی تا بهار) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | امامی، نصرالله (نویسنده) |
| ناشر | فرهنگستان زبان و ادب فارسی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1403 |
| چاپ | اول |
| شابک | 4ـ69ـ5305ـ622ـ978 |
| موضوع | مرثیه و مرثیهسرایی -- تاریخ -- شعر مذهبی فارسی -- شاعران ایرانی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIRF٠٧١ |
ساختار
کتاب در چهار بخش اصلی سازماندهی شده است.
گزارش کتاب
کتاب «سیر مرثیهسرایی در ایران (از رودکی تا بهار)» اثر نصرالله امامی، پژوهشی جامع و عمیق در زمینه تاریخ مرثیهسرایی در ادبیات فارسی است. این اثر به بررسی سیر تحول مرثیه از نخستین نمونههای آن در شعر فارسی تا دوره معاصر میپردازد و ویژگیهای این گونه شعری را در ادوار مختلف تحلیل میکند.
بخش نخست کتاب با عنوان «کلیات و مفهومشناسی» به مباحث پایهای میپردازد. در این بخش، مفهوم مرثیه، نخستین جلوههای مرثیهسرایی در شعر فارسی، اوزان و قالبهای شعری مورد استفاده در مرثیه، آداب سوگ و بازتاب آن در مراثی پارسی و گونهشناسی مرثیههای پارسی بررسی شده است. نویسنده نشان میدهد که مرثیه یکی از کهنترین زیرگونههای ادبیات غنایی است و ریشه در باستانیترین سوگسرودهای ایرانی دارد.
بخش دوم کتاب به بررسی «مراثی مذهبی و عاشورایی» اختصاص دارد. این بخش نشان میدهد که چگونه سرودههای مذهبی و عاشورایی از قرن چهارم به بعد، عمدتاً به واقعۀ کربلا و شهیدان آن پرداختهاند و گستره و تنوع شعر مذهبی و عاشورایی در ادبیات فارسی ریشه در واقعۀ عاشورا دارد.
بخش سوم کتاب به تحلیل «مرثیه در ادوار شعر فارسی» میپردازد. نویسنده در این بخش نشان میدهد که مرثیهسرایی از سپیدهدم نظم دری آغاز شده و تا روزگار معاصر به عنوان یکی از زیرگونههای ادب غنایی تداوم یافته است. این بخش به بررسی ویژگیهای مرثیهسرایی در دورههای مختلف تاریخی و عوامل مؤثر بر غنای آن در برخی ادوار خاص میپردازد.
بخش چهارم و پایانی کتاب به معرفی «برجستهترین شاعران مرثیهسرای ایران» اختصاص دارد. در این بخش، نویسنده زندگینامه مختصری از هر شاعر ارائه داده، مراثی او را بررسی میکند و نمونههایی از اشعار مرثیهای آنان را با توضیح و تحلیل آورده است.
این کتاب با نگاهی تاریخی-تحلیلی و با بررسی نمونههای متعدد از مراثی فارسی، نقش ارزشمندی در مطالعات ادبیات غنایی فارسی ارائه داده و منبعی معتبر برای پژوهشگران و علاقهمندان به شعر فارسی به شمار میرود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات