داعی دزفولی، سید عبدالله
سید عبدالله داعی دزفولی (۱۱۵۸-۱۲۵۶ق)، از ادبای برجسته، شاعران توانا و عالمان ذوالفنون دزفولی در سدههای دوازدهم و سیزدهم هجری بود که در علوم مختلفی چون حکمت، کلام، طب، تصوف، ادبیات و تاریخ تبحر داشت. وی نزد استادانی چون سید محمدباقر شفتی و آقا محمد بیدآبادی تحصیل کرد و بیش از صد هزار بیت شعر سرود. از مهمترین آثار او میتوان به دیوان اشعار و کتاب نهایه الطلب در علم طب اشاره کرد.
| سید عبدالله داعی دزفولی | |
|---|---|
 تصویری از آرامگاه داعی دزفولی | |
| نام کامل | سید عبدالله بن سید محمدباقر الموسوی الدزفولی |
| نامهای دیگر | داعی دزفولی |
| تخلص | داعی |
| نسب | از سادات موسوی، منسوب به امام موسی کاظم(ع) |
| نام پدر | سید محمدباقر |
| ولادت | ۱۱۵۸ قمری |
| محل تولد | دزفول، ایران |
| محل زندگی | دزفول، اصفهان |
| رحلت | ۱۲۵۶ قمری |
| مدفن | دزفول، محله کرناسیون، بقعه سید عبدالله داعی |
| طول عمر | ۹۸ سال |
| فرزندان | بیبی خانم جان (داماد: سید صدرالدین کاشف) |
| دین | اسلام |
| مذهب | شیعه دوازده امامی |
| پیشه | عالم دینی، شاعر، پزشک، ادیب |
| اطلاعات علمی | |
| علایق پژوهشی | حکمت، کلام، طب، تصوف، ادبیات، تاریخ |
| اساتید | |
| برخی آثار | |
ولادت
سید عبدالله بن سید محمدباقر الموسوی الدزفولی، که به داعی دزفولی مشهور بود، از سادات داعی دزفول به شمار میرفت. نسب وی با سی و چند واسطه به حضرت امام موسی کاظم(ع) میرسد. ولادت ایشان در سال ۱۱۵۸ هجری قمری در دزفول اتفاق افتاد.[۱]
تحصیلات
وی پس از تکمیل مقدمات علوم در دزفول، مدتی را در اصفهان به تحصیل پرداخت. استادان برجسته ایشان در اصفهان، حاج سید محمدباقر شفتی (معروف به فقیه زمان و معلم ثانی) و آقا محمد بیدآبادی از عرفای آن دوران بودند.[۲] سید عبدالله داعی دزفولی در علوم مختلفی چون حکمت، کلام، طب، تصوف، ادبیات و تاریخ از آگاهی و تبحر بالایی برخوردار شد.[۳]
فعالیتها
سید عبدالله داعی دزفولی ادیبی برجسته و شاعری توانا بود که در زمان خود یکی از غزلسرایان برجسته و بینظیر محسوب میشد. وی خطیبی توانا و شاعری خوشبیان بود که به فنون بلاغت و انشا تسلط کامل داشت. علاوه بر شعر و ادب، در طب نیز مهارت داشت تا جایی که سید صدرالدین کاشف در وصف طبابتش شعر گفته است.[۴] او به دلیل آزار و اذیت برخی اقوام، از محله اصلی خود خارج شد و در بیرون شهر (محله داعیان) ساکن گردید و امور معاش خود را از طریق مزرعه «دویلان» تأمین میکرد.[۵] وی با حاکمان وقت مانند محمدعلی میرزا دولتشاه و پسرش محمدحسین میرزا حشمتالدوله رابطه خوبی داشت و مورد توجه آنان بود.
وفات
سید عبدالله داعی دزفولی در سال ۱۲۵۶ هجری قمری در سن ۹۸ سالگی در دزفول وفات یافت و در مقبرهای که کنار مزار جد مادریاش، حکیم دزفولی، ساخته شده بود، به خاک سپرده شد.[۶] قبر وی اکنون در میان آرامگاه سید صدرالدین دزفولی قرار دارد که بخشی از یک قبرستان تاریخی است. سید صدرالدین کاشف دزفولی که دامادش بود، قطعهای در رثای او سرود.
آثار
از مهمترین آثار سید عبدالله داعی دزفولی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نهایه الطلاب فی علم الطب: این کتاب اثری جامع در علم پزشکی است.
- تذکره الاخیار و مجمع الابرار: این کتاب در سال ۱۲۴۶ هجری قمری توسط خود داعی دزفولی برای فرزندانش نوشته شده و در خصوص امامزادگان و بقاع متبرکه دزفول و نسبشناسی ائمه اطهار (ع) است.
- دیوان داعی دزفولی: مجموعهای از اشعار اوست که شامل غزلیات و انواع دیگر شعر میشود. گفته شده که او بیش از صد هزار بیت شعر سروده بود.
- تاریخ مظهر الدوله: این کتاب نیز از آثار داعی دزفولی است.
- درّ مکنون: در دفاع از حریم سید صدرالدین کاشف و مقام علمی و عرفانی او.
- کتاب الذکر: داعی دزفولی خود در دیوانش به این کتاب اشاره کرده است.
- تفسیر سوره حمد: این اثر در مجموعهای در کتابخانه ملی ملک نگهداری میشود.
- تاریخ بنای قلعه صالحآباد: به صورت منظوم.[۷]
پانويس
- ↑ ر.ک: حکمتفر، محمدحسین، نصیرباغبان، حسین ص2
- ↑ ر.ک: خاندان داعی، تراث معنوی دزفول
- ↑ ر.ک: حکمتفر، محمدحسین، نصیرباغبان، حسین، ص3
- ↑ ر.ک: خاندان داعی، تراث معنوی دزفول
- ↑ ر.ک: حکمتفر، محمدحسین، نصیرباغبان، حسین، ص4
- ↑ ر.ک: آغاز عملیات مرمت بقعه تاریخی سید عبدالله داعی دزفولی، خبرگزاری ایسنا، ۳۰ بهمن ۱۳۹۱
- ↑ ر.ک: حکمتفر، محمدحسین، نصیرباغبان، حسینه، ص4
منابع مقاله
- حکمتفر، محمدحسین، نصیرباغبان، حسین، پیش سخن کتاب دیوان داعی دزفولی، انتشارات دارالمؤمنین، چاپ اول، دزفول: 1393ش
- خاندان داعی، تراث معنوی دزفول
- آغاز عملیات مرمت بقعه تاریخی سید عبدالله داعی دزفولی، خبرگزاری ایسنا، ۳۰ بهمن ۱۳۹۱