بیان المحمود؛ تذکرهای در فن مشاعره
بیان المحمود؛ تذکرهای در فن مشاعره (به سال 1240 هـ ق) تألیف محمود میرزا قاجار (۱۲۱۳-۱۲۷۱ق)، با تصحیح میرهاشم محدث (متولد ۱۳۳۱ش)؛ این کتاب تذکرهای ویژه از شعرای دوره قاجاریه است که با هدف استفاده در فن مشاعره تألیف شده و در نوع خود منحصر به فرد میباشد.
| بیان المحمود؛ تذکرهای در فن مشاعره (به سال 1240 هـ ق) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قاجار، محمود میرزا (نویسنده) محدث، میرهاشم (مصحح) |
| ناشر | اطلاعات |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۴ |
| چاپ | اول |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۴۲۳-۹۹۵-۳ |
| موضوع | شعر فارسی - مجموعهها، شاعران ایرانی - سرگذشتنامه - متون قدیمی تا قرن ۱۴ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
| کد کنگره | PIR۳۰۳۱ /ق۲ب۹ |
ساختار
این کتاب در یک جلد و ۳۳۸ صفحه تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «بیان المحمود» اثر محمود میرزا قاجار، پسر پانزدهم فتحعلی شاه قاجار، تذکرهای ویژه و منحصر به فرد از شعرای دوره قاجاریه است که در سال ۱۲۴۰ هجری قمری تألیف شده است. ویژگی ممتاز این تذکره در آن است که برخلاف تذکرههای رایج که به شرح حال شاعران و ارائه نمونهای از اشعار آنها میپردازند، این کتاب با هدف استفاده در فن مشاعره گردآوری شده و اشعار را به ترتیب اول و آخر آنها آورده است.
محمود میرزا قاجار از شاهزادگان باسواد و صاحب تألیفات متعدد قاجاری بود که در سال ۱۲۱۴ هجری قمری متولد شد. وی در دوران حیات خود مناصب حکومتی مختلفی از جمله حکومت نهاوند و لرستان را بر عهده داشت. بیان المحمود را در بیست و شش سالگی و در هنگام حکومت بر نهاوند تألیف کرد.
این کتاب شامل اشعار ۳۰۶ شاعر و مجموعاً ۳۸۵۸ بیت شعر است که بیشتر به صورت غزل میباشد. از ویژگیهای مهم این تذکره، ذکر نام شاعرانی است که در دیگر تذکرهها مانند سفینه المحمود و حتی فرهنگ سخنوران اثری از آنها دیده نمیشود.
مصحح کتاب، میرهاشم محدث، برای تصحیح این اثر از چهار نسخه خطی معتبر استفاده کرده که شامل نسخههای کتابخانه مجلس شورای اسلامی، کتابخانه ملک، کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی و کتابخانه دانشگاه تهران میشود.
این اثر نه تنها منبع ارزشمندی برای پژوهش در شعر دوره قاجاریه محسوب میشود، بلکه به عنوان مرجعی برای فن مشاعره و آشنایی با شیوههای مرسوم در شعرخوانی و مشاعره در آن دوران دارای اهمیت ویژهای است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات