جغرافیای سیاسی در شاهنامه فردوسی
جغرافیای سیاسی در شاهنامۀ فردوسی تألیف ابوالفضل کاوندی کاتب، پژوهشگر؛ با مقدمه پیروز مجتهدزاده، استاد جغرافیای سیاسی؛ کتابی تخصصی است که به بررسی مفاهیم جغرافیای سیاسی، کشورداری و هویت ملی در شاهنامه فردوسی میپردازد و نقش این اثر سترگ را در شکلدهی به مفاهیم سیاسی ایران باستان تحلیل میکند.
| جغرافیای سیاسی در شاهنامۀ فردوسی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کاوندی کاتب، ابوالفضل (نویسنده) مجتهدزاده، پیروز (مقدمهنویس) |
| ناشر | کویر |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۴ |
| چاپ | ۱ |
| موضوع | شاهنامه فردوسی، طوسی، ابوالقاسم حسن بن علی، ۳۲۹-۴۱۶ق. -- نقد و تفسیر -- شعر فارسی -- قرن ۴ق. -- تاریخ و نقد -- کشورداری در ادبیات -- سیاست جغرافیایی در ادبیات -- کشورداری -- ایران |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
| کد کنگره | PIR F ۹۷ /ک۲ج۷ ۱۳۹۴ |
ساختار
کتاب در هشت فصل اصلی به همراه مقدمه نویسنده و مقدمه دکتر پیروز مجتهدزاده تنظیم شده است.
گزارش کتاب
کتاب «جغرافیای سیاسی در شاهنامۀ فردوسی» اثر ابوالفضل کاوندی کاتب، پژوهشی عمیق و جامع در زمینه بازتاب مفاهیم جغرافیای سیاسی و کشورداری در شاهنامه فردوسی است. این کتاب با مقدمه ارزشمند دکتر پیروز مجتهدزاده، استاد برجسته جغرافیای سیاسی، به بررسی ابعاد مختلف حکمرانی، مرزها، تقسیمات کشوری و هویت ملی در اثر حماسی فردوسی میپردازد.
نویسنده در این اثر استدلال میکند که شاهنامه به عنوان سند کهنی از ریشهدار بودن پدیدههای سیاسی کشور، حکومت، سرزمین، ملت و مرز در ایران باستان، منبع ارزشمندی برای مطالعه جغرافیای سیاسی ایران محسوب میشود. کتاب در هشت فصل سازماندهی شده که هر یک به جنبهای خاص از مفاهیم سیاسی در شاهنامه میپردازد.
فصل اول به سیر تطور ایده «ایران» و هویت سرزمینی آن اختصاص دارد و به بررسی این پرسش میپردازد که ایران چیست و چه عواملی به ایران باستان استواری بخشیدهاند. فصل دوم به بررسی مفهوم کشور در شاهنامه میپردازد و نشان میدهد که ایرانیان قرنها پیش از پیمان وستفالی با مفهوم کشور آشنا بودهاند.
فصل سوم به تحلیل پدیده «مرز» در شاهنامه اختصاص دارد و کاربردهای مختلف این واژه را در اثر فردوسی بررسی میکند. فصل چهارم به تفکیک مفاهیم ایران، ایرانشهر و ایرانزمین میپردازد و تفاوتهای ماهوی این مفاهیم را آشکار میسازد.
فصل پنجم به نقش شاهنامه در شکلدهی به ملیت ایرانی و هویت جمعی میپردازد و نشان میدهد که این اثر سترگ سند کهنی از ریشهدار بودن پدیده ملت در جهان است. فصل ششم به بررسی مفهوم پایتخت در اسطوره و حماسههای ایرانی میپردازد و تفاوتهای روایتهای شاهنامه با واقعیتهای تاریخی را تحلیل میکند.
فصل هفتم به آیین شهریاری و روابط بینالمللی در شاهنامه اختصاص دارد و سویه سیاسی نیرومند این اثر در تفسیر چارچوبهای تاریخی ایران باستان را نشان میدهد. فصل هشتم و پایانی به آیین و مناسبات تقسیمات کشوری در ایران باستان میپردازد و شیوههای مدیریت سیاسی و اداری حکومت مرکزی با ایالات را بررسی میکند.
این کتاب در ۳۱۲ صفحه منتشر شده و منبع ارزشمندی برای پژوهشگران جغرافیای سیاسی، تاریخ ایران، ادبیات فارسی و علاقهمندان به شاهنامه فردوسی به شمار میرود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات