حدائق السير

حدائق السیر تألیف نظام‌الدین یحیی بن صاعد بن احمد (نیمه اول قرن 7ق)، نویسنده و دیوان‌سالار دوره سلجوقیان روم؛ به تصحیح محمد پارسانسب (متولد 1332ش)، پژوهشگر متون کهن؛ این کتاب از مهم‌ترین متون اندرزنامه‌نویسی سیاسی در ادبیات فارسی است که در دوره علاءالدین کیقباد اول سلجوقی تألیف شده است.

حدائق السیر
پدیدآوران	نظام‌الدين‌ يحيي ‌بن‌ صاعد (نویسنده) پارسا نسب، محمد (ناظر) اسدنيا، معصومه (مصحح) سيدان، مريم (مصحح)
ناشر	فرهنگستان زبان و ادب فارسی
مکان نشر	تهران
سال نشر	1394ش
چاپ	اول
شابک	‎978-600-6143-75-0
موضوع	کشور داري - متون قديمي تا قرن 14 پادشاهي - متون قديمي تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	4ح6ن / 49 JC

ساختار

کتاب در ده باب اصلی تنظیم شده که به سه بخش کلی تقسیم می‌شود: 1. چهار باب اول در کلیات حکومت‌داری 2. چهار باب میانی در ویژگی‌های اخلاقی پادشاهان 3. دو باب پایانی در آداب درباریان.

گزارش کتاب

حدائق السیر از جمله آثار ارزشمند در حوزه سیاستنامه‌نویسی و آداب الملوک است که در نیمه اول قرن هفتم هجری به رشته تحریر درآمده. این اثر که به سلطان علاءالدین کیقباد اول سلجوقی اهدا شده، تلفیقی از سنت‌های ایرانی پیش از اسلام در زمینه اندرزنامه‌نویسی و آموزه‌های اسلامی در باب حکمرانی است.

مصحح کتاب در مقدمه‌ای مفصل به بررسی جنبه‌های مختلف اثر پرداخته است. کتاب حاضر بر اساس تنها نسخه شناخته‌شده اثر که در کتابخانه مدرسه سپهسالار نگهداری می‌شود، تصحیح شده است. این نسخه که در سال 757ق کتابت شده، شامل دو رساله است و حدائق السیر بخش اول آن را تشکیل می‌دهد.

نثر کتاب فنی و ادیبانه است و نویسنده با بهره‌گیری از آیات، احادیث، اشعار عربی و فارسی و حکایات متنوع، اثری پربار در زمینه اخلاق حکومتی پدید آورده است. از ویژگی‌های مهم این اثر می‌توان به تأثیرپذیری از آداب السلوک ثعالبی و همچنین مشابهت‌هایی با سیرالملوک خواجه نظام‌الملک طوسی اشاره کرد.

کتاب با تعلیقات مفصل، فهرست‌های تخصصی (شامل آیات، احادیث، اشعار، امثال و اعلام) و کتابنامه جامع همراه شده که آن را به منبعی معتبر برای پژوهشگران تاریخ سیاسی و ادبیات اندرزنامه‌ای تبدیل کرده است. این اثر برای مطالعه سیر تحول اندیشه سیاسی در جهان اسلام و ایران منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات