آیینهای بارانخواهی و آفتابخواهی در فرهنگ عامه
آیینهای بارانخواهی و آفتابخواهی در فرهنگ عامه تألیف مصطفی خلعتبری لیماکی؛ این کتاب پژوهشی است درباره آیینهای سنتی مرتبط با آب و هوا در فرهنگ عامه ایران که به بررسی ریشهها، اشکال و تحولات این باورها و مراسم میپردازد.
| آیینهای بارانخواهی و آفتابخواهی در فرهنگ عامه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خلعتبری لیماکی، مصطفی (نویسنده) |
| ناشر | طهوری |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1393 |
| شابک | 9786005911299 |
| موضوع | فرهنگ عامه، آیینهای سنتی، مردمشناسی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | GR 1393 8/219 |
ساختار
کتاب در 102 صفحه و با ساختاری نظاممند به بررسی موضوع پرداخته است. پس از مقدمه، دو بخش اصلی به آیینهای بارانخواهی و آفتابخواهی اختصاص یافته و در پایان با تحلیل جامعی همراه شده است.
گزارش کتاب
این کتاب اثر مصطفی خلعتبری لیماکی، پژوهشی ارزشمند در حوزه مردمشناسی و فرهنگ عامه ایران است. نویسنده در این اثر به بررسی عمیق باورها و مراسم سنتی مرتبط با پدیدههای جوی، به ویژه آیینهای درخواست باران و توقف بارشهای ممتد پرداخته است.
نویسنده در مقدمه کتاب به رابطه دیرینه انسان با پدیدههای آسمانی اشاره میکند و نشان میدهد چگونه ناتوانی بشر در درک قوانین طبیعی، موجب پیدایی آیینهای مختلف برای ارتباط با این نیروهای ماورایی شده است. این آیینها که زمانی در سراسر ایران رواج داشتهاند، امروزه بیشتر در مناطق روستایی و عشایری حفظ شدهاند.
بخش اول کتاب به آیینهای بارانخواهی اختصاص دارد. نویسنده با ذکر نمونههای متعدد از سراسر ایران، نشان میدهد که چگونه جوامع محلی در مواجهه با خشکسالی به اجرای مراسم خاصی میپرداختند. از جمله این آیینها میتوان به «کوسهگردانی»، «آتش افروزی»، «قربانی کردن» و «نذر و نیاز» اشاره کرد که هر کدام با آداب و تشریفات خاصی انجام میشد.
در مقابل، بخش دوم کتاب به آیینهای آفتابخواهی یا بندآمدن باران پرداخته است. نویسنده به درستی اشاره میکند که این آیینها معمولاً پس از بارشهای ممتد و در شرایط آبسالی انجام میشده و برخلاف مراسم بارانخواهی که همراه با نگرانی و ترس بوده، بیشتر حالت شاد و جشنگونه داشتهاند.
از نقاط قوت این کتاب میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. گردآوری و ثبت دقیق آیینهای در حال فراموشی
2. تحلیل روانشناختی و جامعهشناختی این باورها 3. مقایسه تطبیقی آیینهای مختلف مناطق ایران
4. توجه به نقش عنصر آب در شکلگیری این آیینها
5. ارائه تصویری جامع از رابطه انسان و طبیعت در فرهنگ سنتی
نویسنده در پایان کتاب به این نکته مهم اشاره میکند که چگونه پیشرفت تکنولوژی و تغییر سبک زندگی، این آیینها را به حاشیه رانده است. با این حال، مطالعه این مراسم نه تنها از جنبه مردمشناختی، بلکه برای درک جهانبینی و نظام فکری گذشتگان نیز حائز اهمیت است.
این کتاب با وجود حجم کم، منبعی ارزشمند برای پژوهشگران فرهنگ عامه، مردمشناسان و علاقهمندان به میراث فرهنگی ایران محسوب میشود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات