الوجه في تسمية الطبراني لمعاجمه الثلاثة

الوجه في تسمية الطبراني لمعاجمه الثلاثة و معه ثلاثيات و رباعيات الإمام الحافظ الطبراني، مشتمل بر سه رساله با عناوین زیر است: «الوجه في تسمية الطبراني لمعاجمه الثلاثة»، تألیف محمد بن اسماعیل صنعانی (متوفی 1182ق)، «ثلاثيات» و «رباعيات» تألیف سلیمان بن احمد طبرانی (متوفی 360ق).

الوجه في تسمية الطبراني لمعاجمه الثلاثة
پدیدآوران	امیر، محمد بن اسماعیل (نويسنده) عمر، عمرو علی (گردآورنده)
عنوان‌های دیگر	ثلاثیات و رباعیات
ناشر	[بی نا]
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	1412ق - 1991م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ط2 م708 122 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

سبک نگارش

کتاب با ترکیبی از سبک‌های تحلیلی، توضیحی و گردآوری به نگارش درآمده است. بخش مربوط به صنعانی، تحلیلی و پژوهشی است که به روشن کردن مسائل مربوط به نام‌گذاری معاجم طبرانی می‌پردازد و با استناد به اقوال مختلف و ویژگی‌های معاجم، توضیحات مستدلی را ارائه می‌دهد.

بخش‌های «ثلاثيات» و «رباعيات» طبرانی، به‌صورت مجموعه‌ای از احادیث با سند کامل ارائه شده‌اند که نشان‌دهنده سبک گردآوری و مستندسازی دقیق است. علاوه بر این، تحقیق و تعلیق دقیق توسط محقق، شامل افزودن شماره‌گذاری، اعراب‌گذاری و توضیحات برای وضوح بیشتر مطالب، بر ارزش علمی اثر افزوده است. در مجموع، سبک نگارش این اثر، تلفیقی از تبیین علمی، گردآوری متون اصلی و تحقیق محققانه است.

اهمیت کتاب

این اثر از چندین جهت حائز اهمیت است:

1. توضیح و رفع ابهام از مسائل مهم حدیثی: رساله امیر صنعانی به سؤالی کلیدی در علم حدیث، یعنی نام‌گذاری و ویژگی‌های سه معجم بزرگ طبرانی (معجم کبیر، اوسط و صغیر) پاسخ می‌دهد و ابهامات موجود در این زمینه را برطرف می‌کند. این امر، به فهم عمیق‌تر آثار طبرانی کمک شایانی می‌کند.
2. ارائه احادیث با اسناد عالی: شامل «ثلاثيات» و «رباعيات» امام حافظ طبرانی است. این احادیث به دلیل داشتن سند کوتاه (فقط سه یا چهار واسطه تا پیامبر اکرم(ص))، از نظر متخصصان حدیث از ارزش و اعتبار ویژه‌ای برخوردارند.
3. گردآوری میراث حدیثی ارزشمند: این کتاب، مجموعه‌ای از آثار دو تن از علمای بزرگ اسلام، محمد بن اسماعیل صنعانی و امام حافظ طبرانی را در یک مجلد گرد آورده است. این گردآوری، به حفظ و نشر متون حدیثی اصیل و مهم کمک می‌کند و دسترسی محققان و طلاب را به این آثار تسهیل می‌نماید.

گزارش محتوا

این کتاب، مجموعه‌ای از آثار مهم در علوم حدیث را شامل می‌شود که عمدتاً به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: رساله امیر صنعانی و مجموعه‌های حدیثی ثلاثيات و رباعيات طبرانی.

مقدمه و زندگی‌نامه نویسندگان: کتاب با مقدمه‌ای از محقق، آغاز می‌شود که هدف از تدوین و انتشار این اثر را توضیح می‌دهد. در این مقدمه بر اهمیت عرضه و توضیح رساله‌های مهم در علوم حدیث، به‌ویژه آثار صنعانی و طبرانی، تأکید شده است. در ادامه، زندگی‌نامه مختصری از «امير صنعانی» شامل نام، تولد، اساتید، شاگردان و آثار منتشرشده‌اش و همچنین شرح حال «حافظ طبرانی» شامل نام، محل تولد، اساتید و آثارش، از جمله معاجم حدیثی‌اش، ارائه شده است.

«الوجه في تسمية الطبراني لمعاجمه الثلاثة»: رساله‌ای از محمد بن اسماعیل صنعانی است که به پرسشی درباره نام‌گذاری سه معجم معروف امام طبرانی (معجم کبیر، معجم اوسط و معجم صغیر) پاسخ می‌دهد. صنعانی در این رساله توضیح می‌دهد که آیا این نام‌ها توسط خود طبرانی به معاجم داده شده یا خیر. او با استناد به اقوال علما و با تبیین ویژگی‌های هریک از این معاجم، به‌تفصیل به این مسئله می‌پردازد و ادله خود را مطرح می‌کند

ثلاثيات الطبراني: این بخش با عنوان «جزء فيه ثلاثيات الطبراني رحمه الله تعالى»، مجموعه‌ای از احادیثی است که امام طبرانی با تنها سه واسطه از پیامبر اکرم(ص) روایت کرده است. این احادیث با ذکر کامل سند خود ارائه شده‌اند؛ به‌عنوان مثال، حدیثی از انس بن مالک نقل شده است که پیامبر اکرم(ص) را در حال وضو مشاهده کرده است. برای تدوین این بخش، از نسخ خطی متعددی، از جمله نسخه‌های موجود در مکتبه عارف حکمت و کتابخانه دانشگاه لیدن، استفاده شده است.

رباعيات الطبراني: این قسمت، شامل احادیثی است که امام طبرانی با چهار واسطه از پیامبر اکرم روایت کرده و به‌طور خاص از کتاب «المعجم الكبير» او استخراج شده‌اند. همانند ثلاثیات، این احادیث نیز با سند کامل ذکر شده‌اند.

برای تدوین این بخش نیز نسخ خطی گوناگونی، از جمله نسخه‌ای از کتابخانه دانشگاه لیدن، بررسی شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.