المحاسن و المساوي في نهجالبلاغة
المحاسن و المساوئ في نهجالبلاغة، تهیهشده توسط مكتبة الروضة الحيدرية و با نظارت زینب جواد، به بررسی فضایل و رذایل اخلاقی از دیدگاه نهجالبلاغه، میپردازد تا راه سعادت دنیا و آخرت را روشن کند.
| المحاسن و المساوي في نهج البلاغة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مکتبة الروضة الحیدریة (نويسنده) |
| سال نشر | 1432ق - 2011م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
انگیزه نگارش
انگیزه اصلی نگارش این اثر، نیاز به شناخت فضائل و رذائل برای عمل به آنها و ترکشان است. تهیهکنندگان کتاب اشاره میکنند که باوجود فراوانی منابع مادی و پیشرفتهای تکنولوژیک در دنیای امروز، انسان دچار خلأ روحی و عدم آرامش درونی است. ازاینرو، این کتاب با هدف روشن ساختن مسیر صحیح سلوک و دستیابی به سعادت در هر دو جهان (دنیا و آخرت)، از طریق استخراج «محاسن و مساوئ» از نهجالبلاغه، تدوین شده است[۱].
اهمیت کتاب
- تمرکز بر اخلاق نهجالبلاغه: این کتاب، بهطور خاص به استخراج و دستهبندی مباحث اخلاقی (فضائل و رذائل) از متن گرانسنگ نهجالبلاغه میپردازد، که آن را منبعی معتبر و متمرکز برای شناخت دیدگاههای اخلاقی امام علی(ع) میسازد.
- پاسخ به نیاز معاصر: این کتاب، تلاشی برای پر کردن خلأ معنوی و ارائه راهکارهای اخلاقی برخاسته از نهجالبلاغه برای دستیابی به آرامش و سعادت حقیقی است[۲].
ساختار
این کتاب، شامل یک تمهید و بخش اصلی است که بهصورت الفبایی بر اساس واژگان کلیدی اخلاقی تنظیم شده است و در پایان دارای فهرست جامع مطالب میباشد.
سبک نگارش
- استخراجی و تدوینگرانه و مستند: سبک نگارش کتاب بر پایه استخراج مستقیم عبارات و اقوال اخلاقی از نهجالبلاغه و سپس دستهبندی آنها و استناد به منبع اصلی (شماره خطبه یا حکمت) استوار است.
- عدم تفسیر و شرح: یکی از ویژگیهای بارز این اثر این است که اقوال امام علی(ع) بدون هیچگونه شرح، تفسیر یا تعلیق اضافی ارائه شدهاند و تنها به ذکر متن بسنده شده است.
گزارش محتوا
در تمهید، به اهمیت جایگاه اخلاق در تعالیم اسلامی و همچنین به نیاز مبرم انسان معاصر به رهیافتهای اخلاقی و نیز به بیان هدف این کتاب اشاره شده است[۳].
پس از تمهید، بخش اصلی کتاب آغاز میشود که بهصورت الفبایی به واژگان و مفاهیم کلیدی اخلاقی مطرحشده در نهجالبلاغه میپردازد. هر عنوان به اقوال مرتبط امام علی(ع) اختصاص دارد و مستقیماً از نهجالبلاغه نقل قول میکند. برخی از مهمترین عناوین این بخش عبارتند از:
- الإثم: به ماهیت گناه و پیامدهای آن بر فرد و جامعه میپردازد[۴].
- الإخلاص: اهمیت خلوص نیت در تمام اعمال و یکتاپرستی را تبیین میکند[۵].
- ادب: به اهمیت ادب، تربیت نفس و تأثیر آن بر شخصیت انسان اشاره دارد[۶].
- الاستعانة بالله: بر ضرورت توکل و یاری جستن از خداوند در تمام مراحل زندگی تأکید میکند[۷].
- الاستغفار: به فواید استغفار، از جمله جذب روزی و رهایی از عذاب، میپردازد[۸].
- الإسراف: به مذمت زیادهروی و عدم تدبیر در مصرف مال میپردازد[۹].
- الإسلام: به تعریف اسلام، اصول آن و جایگاه ایمان در تحقق بندگی میپردازد[۱۰].
- الإصلاح: به اهمیت اصلاح امور و نیز اصلاح میان مردم و نقش آن در پایداری جامعه اشاره دارد[۱۱].
این ساختار الفبایی به خواننده اجازه میدهد تا بهسرعت به موضوعات مورد نظر خود دسترسی پیدا کند و سخنان امام علی(ع) را در آن زمینه مطالعه نماید. در واقع این کتاب یک مجموعه از حکمتها و اقوال کوتاه است که در هر موضوعی ارائه شده و خواننده را به تدبر و عمل دعوت میکند.
پانویس
منابع مقاله
تمهید و متن کتاب.