دائرةالمعارف الحسينية؛ معجم المصنفات الحسينية
دائرةالمعارف الحسينية؛ معجم المصنفات الحسينية، تألیف نویسنده معاصر محمدصادق محمد کرباسی (متولد 1366ق، در کربلا)، مشتمل بر دو جلد از مجموعه 15 جلدی دائرةالمعارف الحسينية است. این کتاب، یک دانشنامه جامع است که به گردآوری و مستندسازی آثار مکتوب مرتبط با امام حسین(ع) و نهضت ایشان و اهل بیت و انصار و مانند آن میپردازد.
| دائرة المعارف الحسینیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کرباسی، محمد صادق (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | معجم المصنفات الحسینیة |
| ناشر | المرکز الحسيني للدراسات |
| مکان نشر | انگلیس - لندن |
| سال نشر | 1419ق - 1430ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | ش.171 - 185 /ک4د2 ۴۱/۷۵ BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
انگیزه نگارش
هدف نگارش این دانشنامه، تسهیل و تیسیر امر پژوهش و مطالعه برای هر محقق و دانشجویی است که به دنبال شناخت امام حسین(ع) و آثار مربوط به ایشان است [۱].
ساختار
مطالب این معجم، بر اساس ترتیب الفبایی عناوین کتابها تنظیم شده است.
ویژگیها
- جامعیت و دقت: این اثر، اولین دانشنامه جامع و فراگیر در زمینه مصنفات حسینی است. تلاش برای پوشش تمام آثار کوچک و بزرگ مرتبط با امام حسین(ع)، از ویژگیهای اصلی این اثر است.
- پژوهشمحوری: هدف اصلی آن تسهیل پژوهش و مطالعه است و اطلاعات را به صورت ساختاریافته ارائه میدهد.
- چندوجهی بودن: علاوه بر معرفی آثار، به مباحث جانبی مانند تاریخ کتابت، خط، کاغذ، چاپ و کتابخانهها نیز میپردازد.
- استفاده از جداول و نمادها: از جداول و نمادها برای طبقهبندی و ارجاع سریعتر و... استفاده میکند.
- استناد و توثیق: تمامی اطلاعات مستند به صفحات کتابها و منابع معتبر ارائه میشود و تاریخ چاپ آثار نیز ذکر میگردد.
گزارش محتوا
- نویسنده قبل از ورود به بحث مصنفات، مقدمهای جامع و مفصل را ارائه میدهد که شامل تاریخچه نگارش، تألیف، تحقیق، چاپ، صنعت کاغذ، انواع خط و تحولات آن میشود[۲]؛ مثلا در بخش «الخط»، به معرفی انواع خطوط عربی، مانند: کوفی، نسخ، ثلث، دیوانی، رقعه، ریحانی، شکسته، اندلسی، بصری، حجازی، مکی، مدنی، مغربی و یمنی میپردازد و ویژگیها و تاریخچه تکامل هریک را شرح میدهد. نمونههایی از هر سبک خط نیز بهصورت تصویری ارائه شده است[۳] و یا در بخش «التأليف»، معنای تألیف و تصنیف و تفاوت آنها با یکدیگر توضیح داده میشود. همچنین به بحث حقوق مالکیت فکری و حق نسخهبرداری در بستر اسلامی و بینالمللی پرداخته شده است[۴] و یا در بخش «المعجم»، روششناسی و شیوه تنظیم این دانشنامه، تشریح میشود و توضیح داده میشود که چگونه مدخلها، شامل اطلاعات زندگینامهای نویسندگان، عناوین کتابها و استفاده از جداول تبدیلی برای آوانگاری و اختصارات، سازماندهی شدهاند[۵].
- متن کتاب: این بخش، شامل مدخلهای تفصیلی برای کتابهایی است که عنوان آنها با حرف «الف» آغاز میشود. هر مدخل، اطلاعاتی از قبیل نام کتاب، نام نویسنده، زبان، ابعاد، تعداد صفحات، تعداد مجلدات، نوبت چاپ، تاریخ انتشار، ناشر و موضوع را ارائه میدهد[۶].
در این دو جلد از کتاب، در مجموع 402 اثر معرفی شده است که اولین اثر، «آیینه ایثار»[۷] و آخرین اثر، «أزهار الريف» نام دارد. درباره همین اثر اخیر چنین آمده است: آقابزرگ طهرانی در الذريعة (جلد 26، صفحه 43، شماره 199) ذکر کرده است که این کتاب، حاوی مدایح اهلبیت(ع)، مرثیههای ایشان و تواریخ دیگر است. او همچنین اضافه کرده است که کتاب در سال 1371ق، با هزینه زعیم قبیله آل بدر عبدالامیر بن شیخ شعلان آل بدر، به چاپ رسیده است. از بیان علامه طهرانی برمیآید که این کتاب، شامل تعدادی قصیده است که مؤلف در طول زندگیاش در مناسبتهای مربوط به ولادتهای مبارک آل طه و یاسین و وفات ایشان سروده است...[۸].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.