مرآت الجمال
| مرآت الجمال | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بدلیسی، ادریس بن علی (نویسنده) قوجهزاده، علیرضا (محقق) |
| ناشر | تمثال |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1395 |
| چاپ | اول |
| شابک | 978-600-96801-0-8 |
| موضوع | عرفان اسلامی - متون قدیمی تا قرن 10ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 8فا1/2973 |
مرآت الجمال تألیف ادریس بن حسامالدین علی بدلیسی (856-926ق)، تصحیح علیرضا قوجهزاده؛ این کتاب نسخهبرگردان دستنویس منحصر به فردی از اثر عرفانی ادریس بدلیسی است که به خط خود مؤلف در کتابخانۀ عارف حکمت مدینه نگهداری میشود. مرآت الجمال رسالهای است allegorical در قالب مناظرۀ مهر و ماه که با نثری مصنوع و آراسته به بیان مفاهیم عرفانی و حکمت الهی میپردازد.
ساختار
این کتاب در یک جلد و 287 صفحه (به همراه 19 صفحه مقدمه) منتشر شده است.
گزارش کتاب
این کتاب اثر ارزشمند ادریس بدلیسی، دانشمند و عارف ایرانیتبار دورۀ عثمانی، متنی است allegorical که در قالب مناظرۀ مهر و ماه به بیان مفاهیم عمیق عرفانی میپردازد. این اثر نخستین بار در سال 907ق برای سلطان بایزید دوم (886-918ق) تألیف شد و سپس با تحریرهای جدیدی به سلطان سلیم اول (918-926ق) تقدیم گردید.
مؤلف در این اثر با بهرهگیری از داستان عاشقانۀ مهر و ماه، به مسائل بنیادین عرفانی مانند:
- آفرینش عالم هستی
- تجلی الهی
- جایگاه «جمال سرمدی» و «حقیقت محمدیه»
- سیر و سلوک عارفانه
پرداخته است. کتاب با نثری مصنوع و متکلف، آمیخته با آیات قرآنی، احادیث نبوی، اشعار فارسی و عربی و امثال حکیمانه نوشته شده است.
از ویژگیهای بارز این اثر:
1. تلفیق حکمت و عرفان با ادبیات داستانی
2. استفاده از صنایع بدیعی و بیانی به ویژه سجع و موازنه
3. شخصیتپردازی نمادین (مهر به عنوان سلطان عشق و ماه به عنوان مظهر جمال الهی)
4. ارائه مفاهیم عمیق در قالب داستانی جذاب
تصحیح حاضر بر اساس سه نسخۀ خطی انجام گرفته است:
1. نسخۀ اصلی به خط مؤلف (کتابخانۀ عارف حکمت مدینه)
2. نسخۀ کتابخانۀ نورعثمانیه
3. نسخۀ کتابخانۀ سپهسالار (به خط ابوالفضل محمد فرزند مؤلف)
کتاب با مقدمهای مفصل از مصحح درباره زندگی ادریس بدلیسی و معرفی اثر آغاز میشود. سپس متن اصلی در ده بخش (داستان) تنظیم شده که هر بخش به مرحلهای از سیر عرفانی میپردازد. از جمله:
- مناظرۀ مهر و ماه
- سیر در افلاک نهگانه
- حاکمیت بر عالم هستی
- مناظرات حکیمانه
این اثر نه تنها سند مهمی از عرفان اسلامی در دورۀ عثمانی است، بلکه نمونهای برجسته از نثر فنی فارسی در آن دوره محسوب میشود.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات