المسائل العضديات

المسائل العضديات، اثر ابوعلی حسن بن احمد فارسی (۲۸۸-۳۷۷ق)، از نحویان برجسته در قرن چهارم هجری، دربردارنده مجموعه‌ای از مسائل یا پرسش‌ها در حوزه زبان و نحو عربی و مسائل پیرامون آن است.

المسائل العضديات
پدیدآوران	فارسی، حسن بن احمد (نويسنده) منصوری، علی جابر (محقق)
ناشر	عالم الکتب
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1432ق - 2011م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/م5 3969 PJA
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ساختار

کتاب، مشتمل بر 109 مسئله است.

محتوا و روش

این کتاب، حاصل پاسخ‌های نویسنده به پرسش‌هایی است که تحت شرایط تاریخی و سیاسی خاص آن زمان (حضور در شیراز و هم‌نشینی با عضدالدوله)، توسط عضدالدوله از وی پرسیده شده است و دربرگیرنده مجموعه‌ای از مسائل در زمینه بحث‌ها و تحلیل‌های عمیق در نحو، صرف و مباحث لغوی است.

تحلیل‌ها اغلب با استناد به آیاتی از قرآن کریم و ابیات شعر عربی ارائه می‌شوند تا به‌عنوان شواهد و مثال‌هایی برای قواعد زبانی مورد بحث قرار گیرند. همچنین در پاسخ به این مسائل، گاهی دیدگاه‌های مختلف نحویان و لغویون از مکاتب گوناگون زبانی همچون مکتب بصره و کوفه، مطرح و بررسی می‌شود.

اهمیت کتاب

1. این کتاب، اثر ابوعلی فارسی، از بزرگ‌ترین و برجسته‌ترین نحویان قرن چهارم هجری است که آثار او در تاریخ مطالعات زبان عربی جایگاه ویژه‌ای دارند و این کتاب نیز بخشی از میراث علمی اوست.
2. تحلیل‌های دقیق و عمیق نویسنده در مسائل مختلف نحوی و لغوی، کتاب را به منبعی ارزشمند برای درک پیچیدگی‌های زبان عربی و شیوه استدلال نحویان بزرگ تبدیل کرده است.
3. در سراسر کتاب، ابوعلی فارسی برای اثبات و توضیح قواعد و نکات دستوری، به شکل گسترده‌ای از شواهد کلاسیک، یعنی آیات قرآن کریم و ابیات شعر فصیح عربی به‌عنوان شاهد مثال (استشهاد) استفاده می‌کند. این روش، اهمیت کتاب را هم برای مطالعات قرآنی و حدیثی و هم برای پژوهش در شعر کلاسیک عربی افزایش می‌دهد.
4. در خلال پاسخ‌ها و استدلال‌های ابوعلی فارسی، رد پا و اشاره‌هایی به دیدگاه‌های نحویان دیگر و مکاتب مختلف زبانی (مانند بصره و کوفه) دیده می‌شود. این امر، کتاب را به منبعی برای آشنایی با جریان‌های فکری و مباحث رایج در علم نحو در دوران او تبدیل می‌کند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.