ليس في كلام العرب

(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

ليس في كلام العرب، از آثار شاعر، اديب و نحوى ایرانى، ابوعبدالله حسین بن احمد بن خالویه ملقب به «ذوالنونين» و مشهور به ابن خالویه (متوفای 370ق)، پژوهشی لغوی، صرفی و نحوی است که واژگان و عباراتی را که در زبان عربی وجود ندارد، توضیح می‌دهد و موارد استثنایی را نیز مشخص می‌کند. اديب، شاعر معاصر و مؤسس روزنامه عکاظ، احمد عبدالغفور عطار کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزشمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابن خالویه و نیز ویژگی‌ها و روش اثر حاضر را شناسانده و چند نقد را نیز بر او وارد کرده است.

ليس في كلام العرب
ليس في كلام العرب
پدیدآورانابن‌خالویه، حسین بن احمد (نويسنده) عطار، احمد عبدالغفور (محقق)
ناشر[بی نا]
مکان نشرعربستان - مکه مکرمه
سال نشر1399ق - 1979م
چاپ2
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
الف 22 ل 9043 6131 PJ
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

  • ابن خالویه، در مقدمه بسیار کوتاهش یادآوری کرده است: «ليس في كلام العرب إنما هو على ما أحاط به حفظي، و فوق كل ذي علم عليم.» [۱] یعنی: «در زبان عربی نیست را از روی حافظه می‌گویم و دست بالای دست، بسیار است.»
  • محقق با تأکید بر آنکه تصحیح و تحقیق همانند تألیف و بلکه دشوارتر از آن است، با ذکر مثالها و شواهدی افزوده است: در این چاپ، اضافات و دقت‌هایی در ضبط کلمات و عبارات انجام شده که در چاپ اول وجود ندارد. [۲]
  • محقق، کتاب حاضر را از آثار خوب در موضوع خودش شمرده و افزوده است: برخی از اندیشوران مانند متنبی قبل از ابن خالویه به بعضی از آنچه در این اثر آمده، اشاره کرده‌اند و بسیاری از مطالب کتاب مذکور، در کتابهای لغت ذکرشده است. [۳]
  • احمد عبدالغفور عطار چند اشکال بر این کتاب و نگارنده‌اش وارد کرده است از جمله بی‌نظمی و داوری شتابزده نویسنده درباره حصر و اشتباه در مواردی. [۴]

ساختار و محتوا

  • این اثر از 188 باب تشکیل شده است و منظم نیست.

نمونه مباحث

  • «در زبان عربی فعلی که بر وزن فَعَلَ یَفعَلُ باشد و عین الفعل یا لام الفعل آن حرف حلقی نباشد، فقط 10 مورد است: «أبی یأبی» و... [۵]
  • در سخن عرب، جمع «ناقة»، «ناقات» و «نُوق» و... است ولی جمعش «اُنُق» نیست مگر در بیتی از اصمعی....[۶]

پانویس

  1. مقدمه نویسنده، ص27.
  2. مقدمه محقق، ص5- 12.
  3. همان، ص 17.
  4. همان، ص18-21.
  5. متن کتاب، ص28.
  6. همان، ص378-379.

منابع مقاله

  • مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها