تذکره مقالات الشعراء
تذکره مقالات الشعراء اثر قیامالدین حیرت اکبرآبادی (متولد 1143 ق) از مهمترین منابع ادبی هند در دوره گورکانیان است که به معرفی 159 شاعر هندی از عصر شاه عالمگیر تا محمدشاه میپردازد.
| تذکره مقالات الشعراء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حيرت اکبرآبادي، قیامالدین (نویسنده) قزوه، عليرضا (مصحح) |
| ناشر | کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1396 |
| چاپ | يکم |
| شابک | 2ـ277ـ220ـ600ـ978 |
| موضوع | شاعران هندي (فارسي زبان) - قرن 12ق. - سرگذشت نامه
شعر فارسي - هند - قرن 12ق. -- تاريخ و نقد شعر فارسي - هند - قرن 12ق. - مجموعهها شعر فارسي - قرن 12ق. - مجموعهها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 4ت9ح / 9221/5 PIR |
کتاب توسط علیرضا قزوه تحقیق و تصحیح و منتشر شده است.
ساختار
این اثر که با نثری فصیح و مسجع نگاشته شده، علاوه بر ارائه نمونههای شعری، حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره مناصب اداری و سیاسی شاعران و اوضاع تاریخی هند در سدههای 12-13 قمری است. تذکره مذکور به شیوه الفبایی در یک جلد و 185 صفحه تنظیم شده است.
گزارش کتاب
تذکره مقالات الشعراء نوشتۀ قیامالدین حیرت اکبرآبادی متولد 1143 قمری است. افزون بر حیرت که از سرزمین اکبرآباد بود، تنی چند از ادیبان همروزگارش نیز از دیار اکبرآبادند. شاعرانی چون خانآرزو، نظیری اکبرآبادی، پیام اکبرآبادی، صبا اکبرآبادی، ماهر اکبرآبادی و ولیمحمد اکبرآبادی از زمرۀ این شاعراناند.
از زندگانی شیخ قیامالدین متخلص به حیرت آگاهی بسیار اندکی در دست است. او در 1143 قمری به دنیا آمده و به گفتۀ خودش زادگاهش اکبرآباد است. حیرت دانشهای خود را نزد محمد نعیم نیاز و محمد حیات گوپاموی آموخت. از سال درگذشت او آگاهی چندانی در دست نیست.
این تذکره شرح احوال و نمونۀ اشعار 159 شاعر سرزمین هندوستان را دربر میگیرد که بر اساس حروف الفبا از آرزو (سراجالدین خانآرزو) شروع و به یکتا (محمداشرف خان یکتای کشمیری) ختم میشود.
ملاک نویسنده در این تدکره برای انتخاب شاعران، بیشتر شاعران همدورۀ اوست. حیرت در سرآغاز کتاب اشاره کرده که تذکرهاش را به پیروی از شیوۀ شاعران و تذکرهنگاران همعصرش نوشته است.
عمدۀ شاعرانی که در این کتاب آثارشان آمده، شاعرانی از دورۀ شاه عالمگیر (اورنگزیب) تا دورۀ فردوس آرامگاه (محمدشاه) به بعد هستند. این تذکره مشحون از اطلاعات تاریخی مربوط به هند دورۀ میانه است و میتوان از خلال سطور کتاب، اطلاعات درخور توجهی دربارۀ پادشاهان مغول به دست آورد.
بیشتر شاعرانی که در این تذکره شرح حال آنان آورده شده، کسانی هستند که منصبهایی چون صوبهداری، متصدیگری، فوجداری، دبیری و حتی مقامات بالاتری چون مقام نوابی داشتهاند. نثر این تذکره نثری پخته، ادیبانه، مسجع و آهنگین است که با رعایت اصول نگارش منشیانۀ روزگار خویش، بهغایت پاکیزه و قابل فهم است.
مقالات الشعراء در سال 1388 قمری به کوشش نثار احمد فاروقی در دهلی منتشر شده و اکنون کمیاب است.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات