بيان خطأ محمد بن إسماعيل البخاري في تاريخه
بيان خطأ محمد بن إسماعيل البخاري في تاريخه اثر عبدالرحمن بن محمد بن ادریس بن مذر تمیمی حنظلی معروف به ابن ابیحاتم رازی (240- 327ق)، کتابی است در اشاره به خطاهای موجود در اسامی راویان مذکور در کتاب تاریخ ابوعبدالله محمد بن اسماعيل بن ابراهیم بن مغيره بن بردزبه جعفى بخاری (199- 256ق).
| بيان خطأ محمد بن اسماعيل البخاري في تاريخه للإمام الرازي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ابیحاتم، عبدالرحمن بن محمد (نويسنده) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | [بی جا] |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2ب9 119 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
علاوه بر نام مذکور، اسامی مختلف دیگری نیز برای کتاب ذکر شده است؛ به عنوان مثال، در ترجمه عباد بن عبدالصمد از زبان «المیزان»، «کتاب خطأ البخاري» آمده و در «التهذيب» در ترجمه حسین بن شفی «خطأ البخاري». در ترجمه علی بن حفص مروزی نیز از آن تحت عنوان «کتاب الرد علی البخاري» یاد شده است[۱].
موضوع کتاب، بهطور خاص، توضیح خطاها یا شبهاتی است که در نسخهای از تاریخ بخاری که رازیان (ابوزرعه و ابوحاتم رازی) به آن دسترسی داشتهاند، رخ داده است. گویا ابوزرعه رازی آن نسخه را از ابتدا تا انتها مطالعه نموده و آنچه را که به عنوان خطا یا شبهه در آن دیده، خاطرنشان نموده و آنگه را که به نظرش درست نموده را بیان کرده و قسمتهایی را نیز رها نموده است. سپس ابوحاتم رازی از او پیروی نموده و در مواردی، با او موافقت و در برخی امور، مخالفت کرده و نکاتی را نیز خود بدان افزوده است[۲].
فایده و اهمیت کتاب، علاوه بر اینکه حاصل علم و دانش امام بخاری و رازیان میباشد، این است که هر آنچه در تاریخ بخاری آمده و رازیان ذکر نکردهاند، ظاهرا به اجماع آنها صحیح است و به همین ترتیب و بلکه بالاتر از آن، آنچه توسط ایشان به عنوان صحیح ذکر شده قابل اعتمادتر میباشد[۳].
کتاب با مقدمهای از محقق در اشاره موضوع و اهمیت آن آغاز و اسامی راویان، به ترتیب حروف الفبا، ذکر شده است. از جمله خطاهای ذکر شده در کتاب، میتوان به مواردی همچون محمد بن ابراهیم بن سلیمان بن سمره که در اصل محمد بن ابراهیم بن خبیب بن سلیمان بن سمره بن جندب؛ محمد بن ابی بکر از ایوب از ابراهیم بن میسره از عایشه که در اصل ابن ابی بکیره و محمد بن خالد ابویحیی یا ابوخبی که در اصل ابوخبیه میباشد، اشاره کرد[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.