دیوان المفضلیات
ديوان المفضليات و هي نخبة من قصائد الشعراء المقلين في الجاهلية و أوائل الإسلام، از آثار شاعر، ادیب و تاریخنگار قرن دوم هجری قمری، ابوالعباس مفضل بن محمد ضبی (متوفی 168 یا 178ق) است که گزیدههایی از قصیدههای شاعران کمگوی جاهلی و اسلامی را عرضه میکند. این اشعار را ادیب، لغوی و محدث قرن سوم هجری قمری، ابومحمد قاسم بن محمد بن بشار انباری، مشهور به انباری، (متوفای حدود ۳۰۵ق) شرح کرده است و کهنترین شرح این کتاب بشمار میرود.
| دیوان المفضلیات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن انباری، محمد بن قاسم (نويسنده)
مفضل ضبی، مفضل بن محمد (نویسنده) لایل، کارلوس یعقوب (مصحح) |
| عنوانهای دیگر | دیوان. شرح ** شرح المفضلیات ** و هی نخبة من قصائد الشعراء المقلبین فی الجاهلیة و اوائل الاسلام اختارها الراویة العلامة و الامام الفهامة |
| ناشر | ستاد بزرگ ارتشتاران. اداره روابط عمومی. تاریخ و آرشیو نظامی |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1298ش - 1920م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | مفضل ضبی، مفضل بن محمد، - 168ق. المفضلیات -- نقد و تفسیر - شعر عربی - قرن2ق.- تاریخ و نقد |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 2الف708م 3622 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
پژوهشگر معاصر، کارلوس یعقوب لایل، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و تعلیقاتی ارزشمند را به زبان عربی و انگلیسی بر آن افزوده، ولی مقدمه به زبان عربی ننوشته و معرفی شخصیت و آثار پدیدآورندگان و همچنین ویژگیها و روش اثر حاضر را نیز به بوته فراموشی سپرده است. لایل البته در مقدمهای جداگانه به زبان انگیسی، اندک توضیحاتی برای مخاطبانش آورده است که در معرفی تفصیلی بررسی میشود.
هدف و روش
- کارلوس یعقوب لایل، برخی از جملات را دوزبانه مینویسد؛ مثلا اینگونه عربی و انگلیسی نوشته است: «بن k 1 and 2 wrongly insert»[۱]؛ یعنی نسخه 1 و 2 کلمه بن (ابن) را اشتباهی در بین «ابومحمد» و «قاسم» درج میکنند. دقت لایل بجاست؛ زیرا ابوبکر محمد بن قاسم انبارى (271- 328ق)، معروف به ابن انباری غیر از ابومحمد قاسم بن محمد بن بشار انباری (متوفای حدود ۳۰۵ق)، مشهور به انباری است و در برخی منابع، گاه میان آثار پدر و پسر خلط کردهاند.
- ابن انباری شرح پدرش (انباری) را بر «ديوان المفضليات» روایت کرده و افزوده است که این کتاب شعر و تفسیر را بر او قرائت کردم[۲].
ساختار و محتوا
نمونه مباحث
- از اشعار «سُوید بن ابیکاهل»:
| كتب الرحمن و الحمد له | سعة الأخلاق فينا و الضلع |
.
«ضلع»، از اضطلاع به معنای قدرتمندی است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.