التحصيل لفوائد کتاب التفصیل الجامع لعلوم التنزیل
| التحصيل لفوائد کتاب التفصیل الجامع لعلوم التنزیل | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مهدوی، احمد بن عمار (نويسنده)
شعبان، محمد زیاد محمد طاهر (مصحح) صری شیخ البزوریة، فرح ( مصحح) شربجی، محمد یوسف ( سایر) حورانی، محمد زیاد ( سایر) عبید، محمد کمال ( سایر) |
| سال نشر | 1435ق - 2014م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
التحصيل لفوائد کتاب التفصيل الجامع لعلوم التنزيل اثر ابوالعباس احمد بن عمار مهدوی (متوفی 440ق)، دربردارنده مجموعه مباحث مربوط به تفسیر، لغات و احکام در قرآن کریم.
مؤلف در ابتدا، قصد داشت کتابی تحت عنوان «التفصیل الجامع لعلوم التنزيل» نوشته و آن را به مجاهد عامری (400- 436ق) یکی از موالی بنی عامر، تقدیم نماید، اما به دلیل حجیم شدن کتاب، آن را تلخیص و همین نام را برای آن، برگزیده که اثر حاضر است[۱].
علما و بزرگانی همچون ابن خیر در «الفهرست» و حاجی خلیفه در «کشف الظنون»، از این کتاب نام برده و به نیکی از آن یاد کردهاند[۲].
در این کتاب، در هفت فصل، به مباحث و موضوعاتی همچون احکام مجمل، آیات منسوخ و احکام مهمل آنها، قرائات معهود مورد استفاده قاریان، تفسیر، الفاظ و واژگان غریب و مشکل قرآن، اعراب، مواعظ، امثال، آداب و سایر امور مشابهی که متعلق به تفسیر و تأویل قرآن میباشد، پرداخته شده است[۳].
نویسنده، احکامی که مربوط به مبانی حلال و حرام در اکثر فروع مسائل پراکنده بوده را حذف کرده و از بیان اختلافات علما درباره مسائل مختلف، خودداری و فقط به ذکر اقوال مشهور، اکتفا نموده است. وی آیات ناسخ و منسوخ را به طور کامل ذکر کرده و به صورت خلاصه، آنها را توضیح داده است و همچنین به مباحث مربوط به قرائت و قاریان هفتگانه مشهور، پرداخته است[۴].
وی سورههای طولانی را به حسب موضوعات آن و یا به حسب طولانی یا کوتاه بودن آیات، به فصول مختلفی تقسیم کرده و به توضیح نکات و مطالب موجود در آنها اعم از مباحث مربوط به احکام و نسخ، تفسیر، قرائات و اعراب، پرداخته است. در پایان هر سوره نیز به محل نزول آن و اختلافات موجود پیرامون تعدادت آیات آن سوره، اشاره شده است[۵].
در تمامی سوره، از رویکرد و روش یکسانی استفاده کرده است. نویسنده در ابتدا احکام شرعی مربوط به آیات را در مذاهب چهارگانه اهل سنت و نیز آنچه که اصحاب و تابعین درباره آن ذکر نمودهاند را بیان کرده و سپس، به ذکر اقوال پیرامون نسخ آیات، پرداخته است. پس از آن، به اقوال مفسرین و اهل لغت درباره وجوه مختلف الفاظ و صورت تأویل معانی، به صورت مستند، پرداخته است[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.