رسالة الصاهل و الشاحج
رسالة الصاهل و الشاحج، از آثار شاعر و اندیشمند برجسته و روشندل، احمد بن عبدالله بن سلیمان تنوخی مشهور به ابوالعلاء معری (363- 449ق) است که در قالبی ادبی و نمادین و از زبان حیوانات (اسبی به نام «صاهل» و قاطری به نام «شاحج») به تحلیل و نقد و بررسی مسائل گوناگون (ادبی، فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و سیاسی) میپردازد.
| رسالة الصاهل و الشاحج | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوالعلاء معری، احمد بن عبدالله (نويسنده) بنتالشاطی، عایشه (محقق) |
| ناشر | دار المعارف |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1404ق - 1984م |
| چاپ | 2 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ص2 3874 PJA |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
پدیدآورنده این مباحث را با استفاده از روش «إملاء» تولید کرده و با زبان و ادبیاتی شاعرانه و فصیح و بلیغ سخن گفته که دریافت کامل پیام آن، جز برای ادیبان و زبانشناسان، دشوار است.
استاد تحصیلات تکمیلی دانشگاه قرویین (مراکش)، عایشه عبدالرحمن مشهور به بنتالشاطی (1913-1998م)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی دقیق و ارزشمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابوالعلاء معری و نیز ویژگیها و روش اثر حاضر را شناسانده و توضیحات مفیدی درباره جنبه تاریخی و تحلیل مسائل انسانی از زبان حیوانات ارائه کرده و به مقایسه کلیله و دمنه و «رسالة الصاهل و الشاحج» پرداخته است.
هدف و روش
- ابوالعلاء معری، اثر حاضر را برای ابوشجاع فاتک ملقب به «عزیز الدوله» (والی حلب در دولت فاطمیان مصر حدود سال 411ق) نوشته و به او تقدیم کرده است. [۱] ولی «عزیز الدوله» بعد از دریافت و مطالعه «رسالة الصاهل و الشاحج»، از ابوالعلاء معری خواست که اثری مانند کلیله و دمنه بنگارد و او پذیرفت و 4 جزء از آن را تألیف کرد ولی ادامه نداد زیرا خبر کشته شدن «عزیز الدوله» به او رسید. بنتالشاطی، از آنچه گذشت، نتیجه گرفته است که: «عزیز الدوله» در برابر این کتاب و زبان پرکنایه و مثل و معمای آن ناتوان شده و مقصود ابوالعلاء معری را درنیافته و به همین جهت از او خواسته است که مانند کلیله و دمنه رسا بنویسد. [۲]
- گفتنی است: بنتالشاطی که ادیبی تواناست و بهگفته خودش با ابوالعلاء معری و این کتاب نادر، 50 سال زندگی کرده [۳]، تحقیق «رسالة الصاهل و الشاحج» را دشوار و توانفرسا شمرده است زیرا برای یافتن مقصود ابوالعلاء معری، آشنایی با امثال و الفاظ کافی نیست و باید شخصیت و اهداف و جهانبینی او را شناخت. [۴]
ساختار و محتوا
- این اثر از 5 بخش (5 مشهد) تشکیل شده است.
نمونه مباحث
- «قد أسهبتُ و المسهبُ کحاطب اللیل، ربما أخذ بنت طبق فجعلها في بعض الربق....» [۵] ترجمه: من پُرگویی کردم و کسی که پرگویی میکند به گزافهگویی میرسد....
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.