الإرشاد في قراءات الأئمة السبعة و شرح أصولهم

الارشاد في قراءات الائمة السبعة و شرح اصولهم
پدیدآوران	ابن غلبون، عبدالمنعم بن عبیدالله (نويسنده) عبیدی، صلاح (محقق)
ناشر	دار ابن حزم ** کتابخانه میرکمالی
مکان نشر	عراق - کرکوک ** لبنان - بیروت
سال نشر	1394ش - 1436ق - 2015م
چاپ	1
شابک	‎978-9959-855-54-1
موضوع	قاریان سبعه - قرآن - قرائت
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	4الف4م 75/35 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الإرشاد في قراءات الأئمة السبعة و شرح أصولهم، اثر ابوالطیب عبدالمنعم بن عبیدالله بن غلبون مقری حلبی (309-389ق)، کتابی است در ثبت قرائات قاریان هفت‌گانه و شرح سندهای نقل قرائت آنها.

علما و بزرگان تحت عناوین زیر، از این کتاب نام برده‌اند:

1. «كتاب الإرشاد في معرفة مذاهب القراء السبعة و شرح أصولهم»؛
2. «الإرشاد في السبع»؛
3. «كتاب الإرشاد في معرفة القراءات السبع و شرح أصولهم»؛
4. «إرشاد المبتدي و تذكرة المنتهي في القراءات» (به عقیده محقق، این عنوان اشتباه است؛ چون کتابی با این عنوان، اثر ابوالعز قلانسی (متوفی 521ق) است).

مؤلف، مطالب کتاب را به پنج قسمت زیر، تقسیم نموده است:

1. مقدمه: که دربردارنده سه امر است:
   1. بیان موضوع کتاب و توضیح روش تنظیم مطالب و تبیین هدف از نگارش آن.
   2. معرفی قاریان هفت‌گانه و راویان و طرق آنها به‌صورت مختصر و مجمل.
   3. معرفی قاریانی که قرائاتشان روایت شده است که عبارتند از قاریان کوفی: عاصم، حمزه و کسایی؛ قاری بصری: ابوعمرو؛ قاریان اهل حرمین: ابن کثیر و نافع و قاری شامی: ابن عامر.
2. أسانید مؤلف در قرائات:

در این قسم، به ذکر اسانید قرائات پرداخته شده و نویسنده در آن، هریک از قاریان سبعه را یکی پس از دیگری، معرفی و شرح حال مختصری از هریک، ارائه نموده است. درباره هر قاری، دو تن از راویان آنها نیز معرفی شده است. سپس سندهایی که نویسنده را در روایت و قرائت، به آن قاری متصل نموده ذکر گردیده و سلسله اسانید هریک از قاریان سبعه تا پیامبر(ص) دنبال شده و در پایان هر قرائت، سال وفات قاری و مطلبی از اخبار مربوط به او یا روایتی مربوط به فضایل شخصی و یا فضیلت قرائت وی، اگر در دست بوده، ذکر شده است.

1. اصول قرائات:

این بخش، شامل اختلاف قرائات در مسائلی است که به‌صورت مکرر، در قرآن کریم آمده و در نزد قاریان، به «اصول» معروف است. برای هریک از این اصول، بابی با توجه به جایی که برای اولین بار در قرآن آمده، اختصاص یافته است؛ به‌عنوان مثال، این بخش با باب «استعاذه» آغاز شده و مذاهب و نظر قاریان درباره استعاذه، صیغه‌های ذکرشده برای آن و صیغه انتخاب‌شده توسط اهل قرائت برای آن، ذکر گردیده و سپس، به باب «بسمله» پرداخته شده است.

1. فرش الحروف (احکام قرائت هریک از قاریان، مختص به مواضع خاص در قرآن):

این بخش، شامل ذکر اختلاف قاریان در مورد حروفی است که در قرآن کریم، نقش کمی داشته و در نزد ایشان، به «فرش الحروف» معروف است. این بخش، بر اساس ترتیب سور قرآن کریم، از سوره بقره تا ناس، تنظیم شده و در هر سوره، غالبا حروف مورد اختلاف، به‌ترتیب آیات ذکر گردیده و سپس با ذکر «یاءات» اضافه و حروف زاید، درحالی‌که تفاوت قاریان درباره آن‌ها بیان شده، سوره خاتمه یافته است.

1. باب التكبير:

این بخش، متضمن باب ذکر تکبیر در ختم قرآن به روایت بزی از ابن کثیر مکی است.

در مقدمه محقق، ضمن شرح حال مؤلف، اطلاعاتی کامل و دقیق پیرامون ویژگی‌های روشی و محتوایی کتاب، ارائه شده است.

منابع مقاله

مقدمه محقق.