شرح الرسالة
شرح الرسالة، از آثار قاضی مالکی قرن پنجم هجری قمری، ابومحمد عبدالوهاب بن علی بن نصر بغدادی، مشهور به قاضی عبدالوهاب بغدادی (361-422ق)، توضیحاتی است که وی درباره برخی از مطالب بخش فقهی کتاب الرسالة نوشته فقیه مالکی قرن چهارم هجری قمری، ابومحمد عبدالله بن ابیزید عبدالرحمن قیروانی نفزی (310-386ق)، ارائه میکند. پژوهشگر معاصر، ابوالفضل احمد بن علی دمیاطی، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمهای ارزشمند نوشته و شخصیت و آثار شارح و نویسنده متن را شناسانده، ولی متأسفانه توضیحی را درباره ویژگیهای نسخه یا نسخههای خطی و روش نویسنده در اثر حاضر بیان نکرده است.
| شرح الرسالة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | قاضی عبد الوهاب، عبد الوهاب بن علی (نويسنده)
ابنابیزید، عبدالله بن عبدالرحمن (نویسنده) دمیاطی، احمد علی ( سایر) ابن علی، احمد ( سایر) |
| عنوانهای دیگر | الرسالة. شرح |
| ناشر | دار ابن حزم ** مرکز التراث الثقافي المغربي |
| مکان نشر | لبنان - بیروت ** مغرب - دار البیضاء |
| سال نشر | 1428ق - 2007م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- ابوالفضل احمد بن علی دمیاطی، اثر حاضر را همان جزء چاپنشده از شرح الرسالة شمرده و افزوده است:
- بخش عقاید آن قبلا منتشر شده است و اما نسخه خطی جزء طهارت و اوائل باب نماز که بعد از عقاید و قبل از جزء حاضر قرار دارد، در نزد «محمد امین بوخبزه» موجود است، ولیکن با تأسف خواندنی نیست.
- اما از بقیه این شرح، اطلاعی ندارم که در نزد کسی بهصورت کامل موجود باشد و البته بعضی ادعا کردهاند که جزء بیوع یا نکاح یا... را یافتهاند....[۱].
ساختار و محتوا
- مطالب این شرح بهترتیب ذیل سامان یافته است:
- جلد اول: نماز عید فطر و قربان، نماز خسوف، نماز باران، احکام و آداب محتضر (غسل، کفن، حنوط و حمل و دفن)، نماز و دعا برای میت، دعا و نماز برای کودکان و غسل آنان، روزه، اعتکاف، زکات، جزیه، زکات ماشیه (ابل، بقر و غنم).
- جلد دوم: ادامه زکات، زکات فطر، احکام حج و عمره.
نمونه مباحث
- مسئله: نویسنده، (ابومحمد عبدالله بن ابیزید عبدالرحمن قیروانی نفزی) (خدا رحمتش کند)، گفت:
- طلا اگر کمتر از بیست دینار باشد، زکات ندارد و اگر قیمتش به بیست دینار برسد، زکاتش نصف دینار است؛ یعنی «رُبع العُشر» (یکچهارم از یکدهم = یکچهلم) و هر مقداری که اضافه بر آن باشد، به همین شیوه محاسبه میشود، هرچند اندک باشد.
- و «نقره» اگر کمتر از دویست درهم باشد، زکات ندارد....
- شارح (قاضی ابومحمد عبدالوهاب) (رحمتخدا بر او) گوید: در این مطالب، اختلافی نیست و اخبار متواتر بر توضیحی که نگارنده گفته است، دلالت میکند....[۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.