إبطال التأویلات لأخبار الصفات
| إبطال التأویلات لأخبار الصفات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن فراء، محمد بن حسین (نويسنده) حمود، محمد (محقق) |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /الف17 الف2 204 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
إبطال التأويلات لأخبار الصفات، از آثار کلامی متکلم، قاضی و مفتى حنبلى بغداد در قرن پنجم هجری قمری، ابویعلی محمد بن حسین بن محمد بن خلف بن احمد، معروف به ابن فراء (380-458ق)، است که صفات خبری خدای متعال را با همان معنای ظاهری می‌پذیرد و توضیح چگونگی آن را به خدا وامی‌گذارد و به مخالفت با اشاعره، معتزله و جهمیان می‌پردازد و تأویل این صفات الهی را ناروا می‌شمارد. پژوهشگر معاصر ابوعبدالله محمد بن حمد حمود نجدی، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و نویسنده و کتابش را شناسانده و به روش‌شناسی اثر حاضر نیز پرداخته و نقدهایی را به آن وارد دانسته است.
انتقاد محقق
- ابوعبدالله محمد بن حمد حمود نجدی، بعد از بحثی مبسوط درباره عقیده نویسنده و نقل سخنی از ابن تیمیه (در تأیید از جهتی و نقد از جهتی دیگر بر ابن فراء)، خودش نیز چنین گفته است:
- این مرد از بزرگان حنابله و تابع پیشوای اهل‌سنت و جماعت، احمد بن حنبل است و صفات خبری را برای خدای متعال ثابت می‌کند و در برابر نصوص، تسلیم است و هیچ‌یک از تعطیل، تشبیه، تحریف و تأویل را نمی‌پذیرد و بلکه همین کتاب او برای نفی و انکار نافیان صفات و تأویل‌گران آن و تحریف‌گران معانی آن، یعنی جهمیه، معتزله، اشاعره و تابعانشان تألیف شده است.
- ولیکن در مواردی اندک، که با متکلمان موافقت کرده و به نفی، اثبات و تفویض پرداخته و با کتاب و سنت رسول خدا(ص) و اصحاب و تابعان مخالفت کرده، سخن قاضی ابویعلی را نمی‌پذیریم و کلام او یا دیگری در صورتی معتبر است که دلیلی متین داشته باشد[۱].
ساختار و محتوا
- در این اثر 2 جلدی در مجموع 469 حدیث آمده و برای نقد کتاب مشكل الحديث و بيانه نوشته ابن فورک تألیف شده است[۲].
تأثیرگذاری کتاب
- محقق یادآور شده که انتشار کتاب حاضر در زمان مؤلف باعث فتنه شد؛ به‌صورتی که این اثر جمع‌آوری گردید و بر استناد او به احادیث واهی و ساختگی اشکال گرفتند و فتنه‌هایی واقع شد، ولی سرانجام به صلح و آشتی انجامید[۳].
نمونه مباحث
- قاضی ابویعلی، روایتی با سند نقل کرده است که پیامبر(ص) در پاسخ به پرسش عائشه درباره مقصود از مقام محمود، آن را «نشستن بر عرش» شمرده است![۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.