معاني أبيات الحماسة

معاني أبيات الحماسة
پدیدآوران	نمری، حسین بن علی (نويسنده) ع‍س‍ی‍لان‌، ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ (محقق)
ناشر	مطبعة المدني
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1403ق - 1983م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

معاني أبيات الحماسة، اثر ابوعبدالله حسین بن علی نمری (متوفی 385ق)، کتابی است در شرح ابیات «الحماسة» ابوتمام، حبیب بن اوس بن حارث طایى (ح 192-ح 229ق) که با تحقیق عبدالله عبدالرحیم عسیلان، منتشر شده است.

«الحماسة»، کتاب مشهوری‌ در گزینش شعر عربی از ابوتمام است که شاعری بزرگ از دوره عباسی است. با توجه به اینکه ابوتمام را داناترین فرد به شعر عربی در دوره خود دانسته‌اند و نیز با در نظر گرفتن این نکته که ابوتمام در گزینش اشعار، از آوردن سروده‌های بسیار دشوار یا بسیار پیش‌پاافتاده خودداری کرده و حد وسط را برگزیده است، ارزش گزیده‌های او آشکارتر می‌شود. حتی به گفته خطیب تبریزی، ابوتمام را در گردآوری اشعار حماسه شاعرتر دانسته‌اند تا در سرودن اشعار. به گفته ابوعلی مرزوقی ناقدان شعر اتفاق ‌نظر دارند که ابوتمام در گزینش اشعار موفق بوده؛ زیرا ملاک او فقط انتخاب اشعار نیکو بوده است، نه چیز دیگر. در کتاب‌های نحو و لغت، از بسیاری از ابیات حماسه شاهد آورده شده است. برخی نیز، به سبب اهمیت حماسه، آن را از بر می‌کردند.

بسیاری نیز به دلیل اهمیت و ارزش بالای این کتاب، ابیات آن را شرح نموده‌اند که ابوعبدالله نمری، از جمله آنهاست. وی در شرح خود بر حماسه، از کتاب «المعاني» احمد بن حاتم باهلی (متوفی 231ق)، چندین بار نام برده است.

کتاب با مقدمه مفیدی از محقق آغاز گردیده است که در آن، ضمن معرفی «الحماسة» و بیان برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن، به شرح حال مؤلف و توصیف نسخ خطی کتاب، پرداخته شده است.

در مقدمه محقق، پیرامون اهمیت اثر حاضر، به این نکته اشاره شده است که بی‌شک، شروح «الحماسة» و مخصوصا اثر حاضر، در آشکار ساختن اسرار این کتاب مهم و روایات، لغات، معانی، بلاغت و نقد و اخبار آن، نقش بسزایی دارند.

شرح حاضر، تبیین‌کننده جنبه‌های ارزشمند لغوی، ادبی و انتقادی کتاب «الحماسة»، به‌ویژه برخی از ابیات سخت و مشکل آن می‌باشد که دارای بیش از یک معنا هستند.

منابع مقاله

1. مقدمه کتاب.
2. قربانی زرین، باقر، «دانشنامه جهان اسلام»، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، چاپ اول، 1389.